Corrie Verhoef-de Bond ontvangt namens haar overleden ouders de Yad Vashem-medaille en oorkonde uit handen van de Israëlische ambassadeur Naor Gilon.
Corrie Verhoef-de Bond ontvangt namens haar overleden ouders de Yad Vashem-medaille en oorkonde uit handen van de Israëlische ambassadeur Naor Gilon. Ted Walker

Postuum eerbewijs Bennekommers voor redden joods meisje Sara

24 juni 2020 om 17:33 Maatschappelijk

EDE/BENNEKOM Het Bennekomse echtpaar Toon en Jansje de Bond is woensdagmiddag postuum geëerd met een Yad Vashem-onderscheiding. Onder meer omdat ze het leven hebben gered van het jonge joodse meisje Sara Philipson, die na de oorlog naar Israël emigreerde en nu 79 jaar is.

De Israëlische ambassadeur Naor Gilon, zelf zoon van een Holocaust-overlevende, reikte de medaille met bijbehorende oorkonde in Ede uit aan dochter Corrie Verhoef-de Bond (bijna 89) en zoon Wouter de Bond (bijna 73). Tijdens de bijeenkomst in de tuin van Henk Verhoef, zoon van Corrie, in de Edese wijk Rietkampen was er een online-beeldverbinding met onder andere Sara in Israël, haar broer Menachem en een aantal familieleden.

WONING ALGEMEER De Yad Vashem-onderscheiding wordt toegekend aan mensen die met gevaar voor eigen leven in de Tweede Wereldoorlog vervolgde joden hebben gered. 

De toenmalige woning van Toon en Jansje aan de Algemeer 31 in Bennekom was volgens de Bennekomse historicus Kees Heitink in 1943 en 1944 een veelgebruikt onderduikadres. Heitink schreef samen met Ad Nooij het boek ‘Bennekom Joods Toevluchtsoord 1940-1944’.

ONTROEREND Tijdens het onderzoek voor dit boek kwam Heitink in contact met Corrie Verhoef. ,,In 2010 had ik mijn eerste gesprek met haar en enkele jaren geleden ontmoetten we Menachem Philipson, de jongere broer van Sara. Hij was in 1993, een jaar na de dood van zijn moeder, begonnen met onderzoek naar de familiewortels.’’

Mede daardoor kreeg het ontroerende verhaal over de bijzondere band van Toon en Jansje met Sara een plek in het boek van Heitink en Nooij. En dat leidde ruim zeventig jaar na de oorlog ook tot de aanvraag door de familie Philipson en toekenning van de postume Yad Vashem-onderscheiding voor de ‘Rechtvaardigen onder de volkeren’.

TROUWBOEKJE Tijdens zijn toespraak na de uitreiking van de Yad Vashem-medaille in Ede vertelt Heitink dat Sara op 3-jarige leeftijd in Bennekom terecht kwam. Net daarvoor was het meisje, afkomstig uit Leiden, ternauwernood ontsnapt aan een inval in Rijnsburg, waar ze eerder was ondergedoken.

Heitink: ,,Daar werd ze al Maartje genoemd, in Bennekom werd het Maartje de Bond, ze werd gewoon in het trouwboekje van Toon en Jans bijgeschreven. Dochter Corrie was toen een jong meisje, 12 of 13 jaar.'' ,,Ik kreeg er een zusje bij’’, weet Corrie nog heel goed.

,,Toon en Jansje waren direct dol op Maartje’’, aldus Heitink. ,,Daarom was het zeer moeilijk toen op een dag kort na de bevrijding Sara’s moeder aanbelde. Ze nam haar dochter mee. Toon gaf als aandenken een armbandje met Wilhelmina-dubbeltjes mee. Sara heeft die bewaard, weten we inmiddels.’’

VERDRIET VERZACHTEN Voor het Bennekomse echtpaar was het ‘verlies’ van Sara, die kort na de oorlog met haar moeder en broers naar Israël emigreerde (vader overleefde de Holocaust niet), reden om toch te proberen een tweede kind te krijgen. Ondanks negatief medisch advies, omdat Jansje eerder tuberculose had gehad en daardoor een zwakke gezondheid had.

,,In 1947 kwamen Toon en Jansje tot het inzicht dat alleen een nieuwe eigen baby hun verdriet kon verzachten. Het werd inderdaad een zware zwangerschap, maar zestien jaar na Corrie werd Wouter de Bond geboren, vernoemd naar zijn opa. Zeer welkom, maar waarschijnlijk was hij er nooit geweest zonder Sara’’, vertelt Heitink. Wouter knikt op de bank instemmend.

GEWOON GEDAAN De Bennekomse historicus noemt een veelzeggend citaat van dochter Corrie. ,,Zij herinnerde zich in 2010, toen ik haar voor het eerst sprak, het volgende: ,,Onze ouders hebben hun leven gewaagd. Ze hebben het gewoon gedaan. Ze vonden dat de mensen geholpen moesten worden. Dat was hun motivatie, meer niet.’’

MOOI EN EERVOL ,,Het is een bijzonder moment dat Sara ons nu vanuit Jeruzalem kan zien. En wij haar’’, besluit Heitink. ,,Corrie zag haar ruim 75 jaar geleden voor het laatst, Sara was een klein meisje. Heel begrijpelijk dat ze zich weinig herinnert van haar verblijf van ongeveer anderhalf jaar in Bennekom en van Toon en Jansje de Bond. Toon en Jansje bleven tot hun dood van haar houden. En Sara kreeg een plekje in de harten van dochter Corrie en zoon Wout. Daarom is het zo mooi en eervol dat we hier nu bij elkaar kunnen zijn. Ter ere van Toon en Jansje de Bond.’’

Jansje de Bond-Slotboom is overleden op 15 maart 1976 en Toon de Bond op 14 juni 1994.

Klik hier voor meer informatie over het boek 'Bennekom Joods Toevluchtsoord 1940-1944'.

De Israëlische ambassade heeft een podcast gemaakt over het bezoek van ambassadeur Naor Gilon aan Ede, beluister hem hier.

Dit Premium-artikel is gratis beschikbaar. Wil je dat wij deze onderscheidende verhalen blijven maken, neem dan een Premium-abonnement voor nog geen euro per week. Daarmee draag je je steentje bij aan een betrouwbare lokale nieuwsvoorziening.

Het 3-jarige joodse meisje Sara Philipson, in Bennekom heette ze Maartje de Bond.
Sara Arzi-Philipson op een foto uit 2015.
Het Bennekomse echtpaar Toon en Jansje de Bond.
Wouter de Bond, zoon van Toon en Jansje, en zijn vrouw Berta. Op de voorgrond de Yad Vashem-medaille, de oorkonde en foto's uit de oude doos.
Henk Verhoef, zoon van Corrie, spreekt een dankwoord uit namens de familie Philipson in Israël.
De Bennekomse historicus Kees Heitink in gesprek met ambassadeur Naor Gilon en burgemeester René Verhulst.
Burgemeester René Verhulst bekijkt het boek 'Bennekom Joods Toevluchtsoord 1940-1944' met linksboven op de voorpagina een foto van de 3-jarige Sara (Maartje).
De Yad Vashem-medaille, postuum verleend aan Toon en Jansje de Bond uit Bennekom.
Woningen aan de Algemeer in Bennekom. Op nummer 31 woonden Toon en Jansje de Bond.
Een naoorlogse foto van het gezin De Bond. Vader Toon, moeder Jansje, dochter Corrie en zoon Wouter.
Mail de redactie
Meld een correctie

Deel dit artikel via:
advertentie
advertentie