Ensemble Fantasticus verrast met vurige barok

EDE Met vurig spel en spannende programma's laat ensemble Fantasticus graag horen hoe energiek en opwindend barokmuziek is. Op zaterdag 15 december speelt dit trio in aanloop naar Kerst een mix van stukken van Buxtehude, Tartini en Marais, waaronder de beroemdste vioolsonate uit de barok: Tartini’s 'Duivelstrillersonate'. De internationale pers is alvast enthousiast. ,,Sprankelend, opwindend en afwisselend", schrijft muziekvakblad 'Gramophone' vol lof. Het concert begint om 20.00 uur en duurt tot ongeveer 22.00 uur.

Kun je praten in muziek? Barokensemble Fantasticus vindt van wel. De musici hebben zich zelfs gespecialiseerd in een bepaalde muziekstijl binnen de barok, waarin communicatie centraal staat, de 'stylus phantasticus' (nu weet je ook gelijk waar de naam van Fantasticus vandaan komt). Gamba-speler Robert Smith vertelt: ,,Juist in de Duitse barok gaat het om de zeggingskracht van de muziek. Je praat als het ware zonder taal."

MUZIKALE ONTDEKKINGSTOCHT Een stroming in de Duitse barok, waarin dat praten zonder taal tot kunst is verheven, is de geschiedenis ingegaan als de 'stylus phantasticus'. Dat was een muziekstijl waarbij componisten hun fantasie de vrije loop lieten. Ze wilden zo vrij mogelijk componeren, zingen en spelen, niet gebonden aan regels. En dat leverde muziek op vol pure expressie.

,,De sonates van Buxtehude die we spelen, zijn allemaal heel vrij van vorm", vertelt Smith. ,,Je zou die stukken een soort muzikale ontdekkingstocht kunnen noemen. Je begint en speelt naar het einde, maar onderweg heb je wegwijzers nodig. Die wegwijzers zijn de retorische figuren, die je ook in de vocale muziek terugvindt. Door als musicus daarmee te spelen, kun je de emotionele inhoud van de muziek overbrengen op het publiek."

De inhoud van de muziek die Fantasticus in de Edesche Concertzaal speelt, cirkelt rond het thema 'dromen'. ,,Het stuk La Rêveuse van Marais of de 'Duivelstrillersonate' van Tartini gaan over vrij concrete dromen. Buxtehude's triosonates zijn misschien wat abstracter. Maar door gebruik te maken van steeds herhalende motieven, het ostinato, heeft veel van zijn muziek iets meditatiefs. Daarin kun je hetzelfde gevoel hebben als in een droom of als in een gebed."

ENSEMBLE FANTASTICUS In korte tijd is Fantasticus uitgegroeid tot een dynamisch ensemble van internationale statuur. Het trio bestaat namelijk uit drie gelauwerde solisten afkomstig uit alle windstreken. Naast de Engelse gambist Robert Smith bestaat Fantasticus uit de Japanse violiste Rie Kimura en sinds kort ook de Nederlandse klavecinist Pieter-Jan Belder. Robert Smith kijkt er naar uit om met Pieter-Jan Belder en Rie Kimura samen te werken: ,,Het publiek zal horen dat we aan elkaar gewaagd zijn."

Van de drie instrumenten waaruit Fantasticus bestaat is de viola da gamba het minst bekend. ,,De gamba is in de barok een van soloinstrumenten bij uitstek", zegt Smith. ,,Dat is niet zo gek, want het bereik van de gamba is veel groter met ook een grotere variatie aan klankkleuren dan de cello. Maar het belangrijkste is de gamba dicht in de buurt komt van de menselijke stem. Je kunt het instrument echt laten zingen."

KAARTEN Kaarten bestellen voor Fantasticus kan via tickets.edescheconcertzaal.nl of bij de verkooppunten in Ede: Boekhandel Het Paard van Troje, Boekhandel Frits Hardeman, of vooraf aan de zaal. Verkooppunt in Bennekom: Bruna. Verkooppunt in Veenendaal: De Rank. Verkooppunt in Wageningen: Theater Junushoff. Kinderen tot 18 jaar gratis entree. Studenten betalen 12,50 euro.