Nieuwe Kerk biedt variant op traditionele biecht

EDE Een benauwd hokje met een gordijntje zul je niet vinden in de Nieuwe Kerk. Ds. Richard Saly noemt het ook geen biechten. 'Lucht je hart' is een ruimer initiatief en na de prille ervaringen is er behoefte aan, zo blijkt.

Freek Wolff

De geboren Rotterdammer werd in juni 2011 predikant in de hervormde kerk (PKN) in Ede. De 46-jarige vindt het mooi dat hier verschillende tradities samenkomen. De afgelopen jaren deed Saly een opleiding met als hoofdvraag: 'Hoe kun je als kerk meer dan voorheen een plek in de samenleving krijgen?' Om dienstbaar te zijn, was het antwoord.

Een vorm hiervan resulteerde in het feit dat nu elke woensdagochtend een kerkzaal geopend is voor 'koffie en sfeer'. ,,Hier worden gewoon gesprekjes van alledag gevoerd. Je ziet er gemeenteleden, maar ook mensen die in de buurt wonen, hoewel zij het eerst eng vonden om over de drempel te stappen. Ze vinden het heel fijn, want er bestaat veel eenzaamheid. Soms komen er twaalf, soms zijn het er dertig."

FENOMEEN Een mooi fenomeen, maar Saly vermoedde dat mensen op die plek waarschijnlijk niet hun hele hart luchten. ,,Als je iets op je hart hebt, ga je dat niet in zo'n groep bespreken, daar heb je een iets veiliger omgeving voor nodig. Ook hoorde ik dat mensen het merkwaardig vinden dat kerkgebouwen in ons land meestal gesloten zijn. Vervolgens vernam ik van een collega dat hij in de Groningse Martinikerk in een klein kamertje 'biechtspreekuur' hield. Als protestantse kerk kennen we de biecht als zodanig niet meer, maar als je ergens last van hebt, dat op je drukt, is het toch fantastisch als je dat aan iemand kunt vertellen? Die persoon heeft geheimhoudingsplicht en zal dat niet rondbazuinen. En hij wil er met je voor bidden en vergeving uit spreken als je berouw hebt over iets wat misging."

LUCHT JE HART De Edese predikant vindt echter dat het op die manier iets teveel draait om het fenomeen schuld. ,,Wel vind ik het een belangrijke dimensie, want er zijn heel veel mensen die rondlopen met schuldvragen. Tegelijkertijd wilde ik het graag breder trekken met ruimte voor je dankbaarheid, verdriet en problemen." Het laatste zetje in die richting kreeg Saly van een collega in Voorburg, want hij plaatste een limousine op de markt (met donkere ramen), met daarbij een bordje 'Stap in de auto en lucht je hart'.

In de Edese kerk is nu op maandag van 15.30 tot 17.30 uur de deur van het kerkgebouw aan de Verlengde Maanderweg 33 open voor iedereen. ,,Het is nadrukkelijk een service aan het hele dorp. Of je nu gelooft of niet." De dominee zit achter het halletje aan tafel in een besloten stukje van de kerk. Intussen heeft hij drie keer de ervaring hoe die twee uren kunnen verlopen. De eerste keer kwam er niemand, de tweede keer één persoon en de laatste keer vier mensen.

GEEN AFSPRAAK ,,Ze lieten me weten dat ze het fijn vinden dat ze geen afspraak hoeven te maken en zo naar binnen kunnen lopen. En het is de moeite waard waar mensen mee komen. Zo maken ze zich zorgen over hun eigen gezondheid of die van anderen. Of ze hebben moeites met relaties. Ik merk als ze het vertellen dat er bij hen zelf een proces van reflectie op gang komt. Want ik ben geen therapeut of psycholoog. Ik bied een luisterend oor, kan het samenvatten en met mensen bidden. Dat heeft een eigen waarde, om het bij God te brengen. Ik merk dat dit veel doet. In de Bijbel lees je in de psalmen dat mensen voortdurend aan God vertellen hoe hun leven eruit ziet, ook met ellende, verdriet en dankbaarheid. Hij geeft ons ruimte, dat we met ons levensverhaal bij Hem komen. Dat wil ik op maandagmiddag symboliseren. Ik luister en ben beschikbaar. En als we fouten maken, kan het opluchten om dat op tafel te leggen. Dan kan de lucht klaren en kun je weer verder. Sommige dingen zijn zo erg dat je er onder gebukt kunt gaan. Dan is het fantastisch als je beseft dat het evangelie draait om herstel. Dat geeft me hoop."

GEEN TREKAUTOMAAT Saly onderkent dat 'Lucht je hart' geen trekautomaat is waar je een kwartje in gooit, waarna er een briefje uit de hemel komt met het antwoord en alles direct opgelost wordt. ,,Er zijn in het leven nu eenmaal zaken die je verstand te boven gaan en dan is gebed een manier om de beperkingen bij Hem neer te leggen. Gebed is voor een deel het uiten van je eigen onmacht. In de Bijbel staat de vraag van mensen 'Waarom hebt Gij mij verlaten?'. Sterker nog, Jezus heeft die psalmregel als Zoon van God aan het kruis ook gebeden. Dat is eigenlijk mijn enige houvast en troost. Als ik met vragen rondloop waar ik niet uitkom en al het lijden in de wereld niet begrijp, dan weet ik dat Jezus in dat lijden naast ons staat. Dat is geen verklaring of oplossing, maar je bent niet meer alleen. Ik geloof dus dat je ook met Hem in gesprek kunt over je frustraties en boosheid richting God. Het is niet verstandig om dat op te kroppen, net als in een huwelijk."

Saly wijst nog op het kerstfeest, dat voor hem meer in het teken staat van Jezus terugkomst, als de tijd rijp is voor een nieuwe hemel en een nieuwe aarde. ,,Er gebeurt nu ten hemel schreiend onrecht, maar er komt een dag dat God rechtvaardigheid zal brengen. Er zal geen pijn en verdriet meer zijn, terwijl aan de slachtoffers van deze wereld recht gedaan zal worden. Daar kan ik erg naar verlangen…"