'Kerken vaak de oudste gebouwen'

EDE Als opvolger van Rob Reitsma is Bennekommer Bert Lever de nieuwe voorzitter van het Edese comité Open Monumentendag. ,,Geschiedenis is niet alleen voor grijze ouderen. Het is wel iets wat op latere leeftijd gaat trekken. In het begin als je jong bent, ben je met andere dingen bezig.”

Jan de Boer

Elk jaar in het tweede weekend van september openen tijdens Open Monumentendag monumenten in Nederland hun deuren voor publiek. Ook in de gemeente Ede is dat het geval. Monumentendag is met jaarlijks rond de één miljoen bezoekers een van de grootste culturele evenementen in Nederland en is hét instrument om de bevolking op grote schaal in contact te brengen met ons monumentale erfgoed.

PLEZIER De eerste Open Monumentendag in Nederland werd in 1987 gehouden. Het landelijke projectbureau Open Monumentendag kiest elk jaar een landelijk thema waarin de programma’s worden gegoten. Voor 2019 is het thema Plekken van plezier: naar welke monumentale plekken gingen en gaan mensen voor ontspanning en vermaak? In Ede zijn weinig monumenten die zo geduid kunnen worden. Het Edese thema ‘Ontspanning’ biedt, door het in de tijd veranderen van het gebruik van gebouwen, ruimere mogelijkheden.

BUITEN EIGEN DORP Bert Lever had altijd al affiniteit met de Open Monumentendag. ,,In Bennekom ging ik bijna altijd als ik in de buurt was naar een bijeenkomst van Open Monumentendag. Mijn pleidooi is dat mensen ook buiten hun eigen dorp naar dingen gaan kijken. Als Bennekommer ga je naar Bennekomse activiteiten kijken. Maar soms zijn er ook heel interessante dingen in Lunteren bijvoorbeeld. Vorig was ik toevallig met vakantie in die periode, maar toen kon je de Muur van Mussert kon bekijken. Ik ben er apart nog een keer heen geweest.”

BOERDERIJ DE NAP Dat soort dingen zijn in de ogen van Bert Lever niet alleen voor hem leuk om te doen. ,,We proberen als comité ook echt gemeente breed activiteiten op te zetten. Dat lukte in het verleden al aardig. Eén van de monumenten die dit jaar in Ederveen bekeken kan worden, is de oude boerderij De Nap uit 1697. De boerderij verkeert nog in oorspronkelijke staat. Juist nu voordat de boerderij wordt verbouwd als woning en nog niet bewoond wordt, kun je nog een keer binnen kijken.”

ROMEINSE TIJD Landelijk gezien heeft Ede niet zo veel historische gebouwen. ,,Het waren hier maar kleine dorpen. Ik ben tien jaar voorzitter geweest van Oud-Bennekom. Toch kun je terugkijken tot in de Romeinse tijd. Her en der kun je daar spoortjes van terugvinden. Er is van alles terug te vinden als je daar maar oog voor hebt. Macro gezien is er in de gemeente Ede weinig geschiedenis, micro gezien is er veel. Mensen vinden het leuk om dingen in de eigen omgeving, vlak in de buurt, terug te vinden. Je kunt nog wat terugvinden in stratenpatronen, soms in gebouwen. Monumenten gaan meestal over de laatste paar honderd jaar. Kerken zijn vaak de oudste gebouwen, woonhuizen zijn hooguit tweehonderd jaar oud.