Dirigent Maarten-Jan Dongelmans erelid Enka Mannenkoor

EDE Er staan versierde wijnflessen in een mandje. In Ons Huis aan de Hovystraat in Ede viert het Enka Mannenkoor dat Maarten-Jan Dongelmans (62) uit Ewijk al vijfentwintig jaar het dirigeerstokje hanteert. Hij werd zelfs erelid. ,,Ik houd van zang."

Freek Wolff

Bestuurslid Lauwrens Edel zegt dat er altijd kritische geluiden zullen zijn, maar benadrukt dat de dirigent erg goed is in de keuze van het repertoire en de inschatting van het koor. ,,De leeftijd van onze leden is aardig hoog, maar hij is in staat om met de muziekcommissie stukken te kiezen die te behappen zijn. Ze worden enthousiast ontvangen. We zijn zeer tevreden. De laatste jaren hebben we ook met goede solisten gewerkt zoals Tineke Roseboom en we gaan op 1 februari 2020 met Petra Berger optreden. Dan vieren we ons 95-jarig jubileum en dat organiseren we dan samen met Maarten-Jan. Daar is hij een meester in. Omdat hij ook een groot geschiedeniskenner is, vertelt hij het koor veel over de achtergronden van de muziek, ook tijdens de reizen die we met hem maken in het buitenland. Hij is groot operaliefhebber, maar we zingen ook songs uit musicals. Het repertoire is heel divers, van Russisch orthodox tot liederen uit The Titanic", aldus Edel.

Het Enka Mannenkoor telt nu 53 zanglustige heren, terwijl dit aantal voorheen ooit 120 man was. De gemiddelde leeftijd schommelt rond de 69, met uitschieters naar de negentig en iemand in de twintig.

,,Het is wel bijzonder dat onze leden vaak bijna tot aan hun dood bij het koor blijven zingen. Onlangs hebben we nog iemand begraven die bij de uitvaart ons koorpak droeg. Dat zegt wel iets over de betrokkenheid. Er is een grote onderlinge band."

VERRASSING Het was een volslagen verrassing voor Dongelmans dat hij het erelidmaatschap kreeg, hoewel hij al meer onderscheidingen op zijn naam heeft, zoals een koninklijk lintje. ,,Ik stel dit erg op prijs, omdat dit door de leden zelf wordt besloten."
Het is bijzonder dat onze leden vaak bijna tot aan hun dood bij het koor blijven zingen

Hij typeert het Enka Mannenkoor als hardwerkende club die elke uitdaging met beide handen aanpakt. ,,Het koor heeft een grote staat van dienst, voor mijn tijd al. Dat is nog steeds zo en daar ben ik blij om. Ze haalden me uit Nijmegen, omdat ze op de Veluwe iemand zochten met een losse, Bourgondische inslag. Niet zo stijf, maar open en ongedwongen. Zo heb ik het koor een keer meegenomen naar een carnavalsavond, waar we zelf ook een act opvoerden."

PLEZIER CENTRAAL Plezier staat altijd centraal voor Dongelmans, hoewel hij ook heel serieus is. Gezongen muziek vindt de musicus het mooiste. ,,Een symfonieorkest kan de emotie ook vertolken, maar als er een tekst bij komt en die wordt door vocalisten doorleefd, dan word je als luisteraar ingepakt. Ik ben als kind met Mozart begonnen, maar elke componist is me even lief."

Met het Enka Mannenkoor studeert de dirigent van alles in, van musicals tot popsongs van Céline Dion. Het is een profaan koor, hoewel Dongelmans erg houdt van kerkmuziek. ,,We zingen wel religieuze muziek, maar richten ons meer op wereldlijke liederen. Zondag zingen we bijvoorbeeld een mis in een basiliek."

Hij houdt van geestelijke muziek, opera en goede popsongs. ,,Ik ben gek op opera, omdat ik altijd zeg dat muziek emotie is. Bij opera gaat dat dubbelop, omdat je zingt en acteert. Bij Cinemec heb ik de inleidingen verzorgd voor de live uitzendingen vanuit New York. Daar houd ik van, want ik geef ook les bij het Hoger Onderwijs Voor Ouderen." Dongelmans wil graag communiceren en vertellen over de achtergronden. Zodat de koorleden weten over welke situatie een lied gaat en wat de componist ermee bedoelt. ,,Je moet ze altijd vertellen waar ze over zingen."

Je moet ze altijd vertellen waar ze over zingenHij heeft goede herinneringen aan de concertreizen in plaatsen als Trier, Salzburg, Wenen en Londen. ,,Als we een paar dagen bij elkaar zijn dan gaat het koor er echt voor. We hebben op de plek gestaan in een nieuwe kapel waar 'Stille nacht' is geschreven. Dat was in de zomer, dus toen hebben we dat kerstlied bij 35 graden staan zingen (lacht). Daar kregen we spontaan applaus van publiek dat toestroomde."

OPTREDENS Het Enka Mannenkoor beleeft plezier veel aan het traditionele Oranjeconcert en Kerstconcert, terwijl door het jaar heen ook zo'n vier á tien keer wordt opgetreden op diverse locaties. Roland Aalbers begeleidt het koor dan op piano, terwijl Dongelmans dit zelf doet tijdens de repetities.

Bij grote optredens schuiven soms andere muzikanten aan, bijvoorbeeld met een balalaika, dwarsfluit of een accordeon. Ook zong het koor een keer met een zigeunerorkest en Ernst Daniël Smid.

De koren waar Dongelmans dirigeert, dirigeerde of veel invalt zijn verder nog: Orpheus uit Druten, De Levensbron uit Huissen, Invoice in Haalderen, mannenkoren in Beuningen, Doornenburg en Kevelaar (Duitsland).

'MOOI CONTRAST' Maarten-Jan Dongelmans houdt van mannenkoren. ,,De stemmen liggen compact bij elkaar, dus heb je minder zuiverheidsproblemen. De afstand tussen de hoogste en laagste stem is bovendien minder extreem. Het specifieke repertoire is vaak negentiende eeuws en romantisch, maar moderne stukken als 'O what a beautiful morning' doen het in een mannensetting ook heel goed. Want als je tenoren goed traint, kun je mannen met de kopstem laten zingen. Dus kun je dan aan de ene kant het Russische repertoire heel breed en donker van klank maken, waar je dan die ijle tenoren overheen hoort. Zodat je een mooi contrast krijgt."