Het langgerekte witte huis van de familie Karssenberg aan de Molenstraat in Ede, waar het in de column over gaat.
Het langgerekte witte huis van de familie Karssenberg aan de Molenstraat in Ede, waar het in de column over gaat. Herkomst onbekend
Column

Ontroerende beelden

5 februari 2020 om 10:28 Opinie

EDE Daar, kijk, een man holt richting de ingang. Doelgericht regelt hij nog wat. Even treuzelt hij, maar dan zie je de oorzaak van zijn zorgzaamheid. Een vrouw verschijnt en in innige omhelzing begroeten ze elkaar.

Nando Eskes

Een paar seconden is het maar. Je kijkt er zo aan voorbij, toch zijn de beelden ontroerend. Van links komt de man, van rechts zijn vrouw. Het is alsof ze elkaar tegelijk ontdekken. Andere mensen lopen met uitdrukkingsloze gezichten voorbij, zoekend naar vastigheid. Deze twee geliefden vonden elkaar in de chaos. Even boden ze elkaar bescherming. Een moment van geborgenheid - het zou wel eens het laatste kunnen zijn geweest.

NAMEN Zachtjes klonk het zondag 26 januari 2020 over het veld. Het geneurie van aanwezigen. De accordeonist speelde. Stemmen zetten in. Het Hatikvah klonk; onze hoop is nog niet verloren. We luisterden naar de namen die werden genoemd. Nieuwe namen voor het eerst, eerdere namen al vaker. Namen van Joden die in de gemeente Ede gevangen werden genomen. Velen werden naar Westerbork afgevoerd. Waar ze bij de ingang werden afgezet en op zoek gingen naar een plek om verder te leven.

SCHUILPLAATS Schoten klonken in de zomer van 1943. Geurt Hendriks van de smederij aan de Molenstraat in Ede - ,,we moesten snel wegwezen” - vertelde daarvan. De Duitse soldaten joegen met geweld drie mensen uit het huis van de familie Karssenberg. Waar nu de ING-bank staat, op het lege straatje daarnaast, tegen het spoor aan, daar stond deze schuilplaats. Een klein meisje kon nog ontsnappen.

De namen op het monument werden opgelezen, omhoog gehouden door zuilen als armen. ,,Kijk eens mensen, hier worden we herdacht, hier kun je ons zien”, zo zegt Bob Ulmann het in het filmpje over het Joods Monument, want zolang de namen gelezen worden en aan hen wordt gedacht, zijn deze mensen niet vergeten. Bob zelf was ondergedoken in de omgeving van Ede en overleefde de oorlog.

BLIJVEND ZICHTBAAR Isaac Leijdesdorff en Sarina Tea Leijdesdorff-Hoek, het echtpaar dat zich lange jaren verschool aan de Molenstraat, werden 33 en 34 jaar oud. Hun namen en die van anderen staan (nog) niet op het Joods Monument op de Paasberg, tegenover het Mausoleum, in het Edese Memorial Park. Laten ook deze namen blijvend zichtbaar zijn.

P.S. Het filmpje staat op http://stichtingjoodsmonumentede.nl/monument/film. Het moment uit de eerste alinea vind je terug op 12:56u tot 13:04u (afspeelsnelheid 0.25). Het stripboek Pegasus & Kamp Mooi-Land van Edenaar Nico Schuurman (www.nico-schuurman.nl) beschrijft de overval.

P.S. Voor de duidelijkheid: de in de eerste alinea van deze column beschreven man en vrouw in het filmpje zijn (voor zover mij bekend) niet de in de laatste alinea genoemde Isaac Leijdesdorff en Sarina Tea Leijdesdorff-Hoek. De beelden met de man en vrouw die elkaar ontmoeten in het kamp, komen voor in het filmpje over het Joods Monument, het onderwerp van deze column, en gebruik ik daarom als introductie tot het onderwerp van deze column, namelijk het blijven noemen van de namen van hen die weggevoerd zijn en nooit meer terugkwamen.

Nando Eskes (nando@eskesmedia.nl) heeft een internetbedrijf en is oprichter van de Edesche Concertzaal. Deze column verschijnt tweewekelijks.

Columnist Nando Eskes.
Mail de redactie
Meld een correctie

Deel dit artikel via:
advertentie
advertentie