Tovenaar of profeet?

Gaat u bij bovenstaande vraag eerst bij u zelf na waar u intuïtief voor kiest. Heeft u meer met een profeet dan met een tovenaar? Deze vraag moet u vervolgens aan het einde van deze column ook weer voor u zelf beantwoorden.

De profeet is de milieubeweging die zegt dat onze welvaart en groei tot rampen leidt: onvoldoende voedsel en water voor iedereen, klimaatverandering en gebrek aan energie. Bespaar is de boodschap.

De tovenaar is degene die vindt dat we nieuwe technieken moeten toepassen in bijvoorbeeld landbouwproductie, bij energieopwekking, water en voedsel. Vernieuwen heet dat.

Ik heb bovenstaande niet van mijzelf. Charles Mann heeft er in 2018 een prachtig boek over geschreven dat 'De tovenaar en de Profeet' heet en besparing en vernieuwing historisch beschrijft. Houden we een leefbare toekomst voor ons en onze kinderen?

Nou, over dit probleem hebben we het nog al eens de laatste tijd. Ontkennen helpt niet, drammen volgens mij nog minder. Je komt er dan niet uit met elkaar.

Wanneer je het boek leest wordt het je wel duidelijk dat de mens het in zich heeft de aarde te vernielen. Bevolkingsgroei en gedreven door geld en macht putten we de aarde als een horde sprinkhanen uit. Waar eens grote steden waren is het nu woestijn en bos. We groeven mijnen tot de laatste steenkool en vruchtbare landbouwgrond verdween door stofstormen. Ontbossing veroorzaakte erosie en watervloeden.

Maar je leest ook dat daar waar eerst hongersnoden, volken op drift gingen, oorlogen om water werden gevoerd en ziektes waren, we dat wisten op te lossen met landbouw, democratie, watertechnieken en medische vooruitgang.

En nieuwe inzichten. In de jaren '70 is serieus gedacht dat de olie op zou zijn. Wat er in andere lagen en onder de zeebodem zat wisten we nog niet. In 1904 eindigde het zonne-energie tijdperk. We zagen er niets meer in. Kijk nu eens.

Misschien is het ook wel zo dat besparing en vernieuwing geen tegenstelling hoeft te zijn. Een voorbeeld dat Mann geeft is de biologische landbouw. Dat is in veel facetten besparend en vernieuwend tegelijk. Gaan die profeet en tovenaar dan samen.

Dus bovenstaande vraag nogmaals aan u zelf stellen en beantwoorden. Ik geef er een keuze bij: geen van beiden.

René Verhulst