Afbeelding
Arjan van Bruggen
COLUMN

Tovenaar of profeet, deel 2

26 februari 2020 om 20:00 Opinie

Nog een keer over het boek van Charles Mann, De tovenaar en de profeet. U weet het vast nog, het gaat om een leefbare toekomst voor ons allemaal. Klimaat, energie, water en voedsel, hoe gaan we daar mee om? De profeet is in het boek de milieubeweging die zegt 'bespaar' en de tovenaar zegt 'vernieuwen' en 'meer produceren'.

Wat de schrijver volgens mij laat zien is dat beide uitersten niet werken. Net zomin als in bijvoorbeeld de huidige stikstofdiscussie zeggen dat alles lamgelegd moet worden versus dat er geen probleem is. De oplossing ligt in het midden. Zo komt het beladen 'vol is vol' eigenlijk vanuit de besparingsgedachte en dat leidde tot bevolkingspolitiek en geboortebeperkende maatregelen. En de vernieuwing leidde tot hogere landbouwopbrengsten in ontwikkelingslanden waardoor mensen te eten hadden. Maar bracht ook chemicaliën met zich mee waar we tot de dag van vandaag last van hebben.

Wat je ook ziet is dat, al zijn de bedoelingen van besparen of vernieuwen nog zo zuiver, politiek en economie maken zich er meester van en een heleboel mensen staan weer op achterstand. Zo hadden in India uiteindelijk kleine boeren de goede tarwesoorten en konden ze een boterham verdienen. Tot het grootkapitaal en het kastensysteem hen de markt uitdrukte. Nu had ik deze column in eigen woorden willen afronden. Maar een attente lezer stuurde mij een artikel uit 1926 uit het populair wetenschappelijk tijdschrift Licht.

Ik citeer de strekking: ,,Groeit echter met de wil om samen te leven en samen te werken, de wil om samen moeilijkheden te dragen en samen de problemen op te lossen, dan zal langzamerhand en al werkende ook geleidelijk wel de nodige oplossing gevonden worden voor die problemen..." Soms hoef je niks toe te voegen.

Rene Verhulst

Mail de redactie
Meld een correctie

Deel dit artikel via:
advertentie
advertentie