Gevoelens van vragen en verdriet

EDE Op bladzijde 11 van het Nationaal Veiligheidsprofiel uit 2016 van het RIVM staat de 'ernstige grieppandemie' als tweede genoemd in de lijst van risico's die 'zeer ernstige' gevolgen zullen hebben voor Nederland. Een ernstige zee-overstroming zou catastrofale effecten hebben. Om het lijstje compleet te maken: ook elektriciteitsuitval op grote schaal, een stralingsongeval en rivieroverstromingen hebben 'zeer ernstige' gevolgen. In het rapport is dit rijtje van vijf nadrukkelijk genoemd.

Nando Eskes

WAARSCHIJNLIJK ,,Het is waarschijnlijk dat een grieppandemie optreedt de komende jaren. (...) De maatschappelijke gevolgen zullen vooral groot zijn als een groot percentage van de bevolking ziek is", lees ik in de Nationale Veiligheid Strategie 2019 (blz. 28). ,,In Nederland is het risico van een uitbraak van een (ernstige) infectieziekte zoals een grieppandemie reëel", staat verderop (blz. 39). ,,De Rijksoverheid voert op strategisch niveau beleid om hierop voorbereid te zijn", noteert het geduldige papier.

STERFTE De sterfte lag tussen 30 maart en 5 april ongeveer 65 procent hoger dan normaal. Meer dan tweeduizend mensen extra zijn overleden. Dat is te merken. Elke dag beweeg ik me tussen crematorium en aula op de begraafplaats aan de Asakkerweg door. Er zijn merkbaar vaker samenkomsten. Was het enkele weken geleden nog druk bij een uitvaart, nu zijn het kleine eenheden mensen die, als in een toneeldrama, om elkaar heen bewegen, maar elkaar niet raken, als kunnen ze het niet. Soms hoor ik gezang op de begraafplaats, een andere keer gelach. Herinneringen delen, danken voor het leven.

VERBORGEN Van allerlei gevoelens strijden in mij om voorrang. Sommige woorden irriteren mij, zoals 'lockdown'. Om mij heen roepen anderen: 'Solidariteit! Solidariteit!'. Schijnoplossingen duiken op, zoals de anderhalvemeter-economie. Liever dan deze morele druk is mijn wedervraag: sta stil bij de nationale veiligheidsplannen. Hoe diep lagen die verborgen in de bureaulades? Het gehamer op een begrotingsoverschot krijgt andere dimensies. Verpleeghuizen met te weinig spullen en zonder sluitende afspraken over wat te doen bij een grieppandemie, hadden we dat kunnen voorkomen?

EENZAAM Die vragen blijven even staan. Omdat ik verdriet voel om mensen die in eenzaamheid sterven. Om die mensen die hun geliefden alleen of met een paar uitgeleide doen. Omdat ik weet hoe belangrijk soms gedeelde smart, dragelijker smart kan blijken te worden. En dat die troost nu aan velen onthouden wordt. Sterkte, jij, als je iemand in eenzaamheid hebt weggebracht. Sterkte.

Bronnen: Nationaal Veiligheidsprofiel 2016, RIVM; Nationale Veiligheid Strategie 2019, Nationaal Coördinator Terrorismebestrijder en Veiligheid; Psalm 139.