Lachende Lunteranen bij een tank van het verkenningseskadron.
Lachende Lunteranen bij een tank van het verkenningseskadron. Collectie Evert van de Weerd
75 jaar bevrijding

Canadese huzaren over Hessenweg naar Lunteren

17 april 2020 om 14:29 Historie

LUNTEREN De 5e Canadese Tankdivisie veroverde op 15 april 1945 als eerste doel de Fliegerhorst Deelen. Daarna splitste de divisie zich over twee marsroutes. De hoofdmacht via park De Hoge Veluwe naar Otterlo, Harskamp en Wekerom en daarna richting Voorthuizen/Barneveld. De neven-strijdmacht zette koers richting Lunteren, daarover gaat dit artikel.

De neven-strijdmacht bestond uit het 8th Hussars Tankbataljon met 55 Sherman-tanks en 9 lichte Stuart-verkenningstanks, de B-compagnie van de gemotoriseerde infanterie en vier ‘Crab'-tanks voor het onschadelijk maken van mijnen.

Vanaf Deelen reden ze via Oud- en Nieuw Reemst en Mossel naar de Valenberg achter de voormalige kogelvangers op de Eder Hei. Daar bleef men die nacht in een beveiligde opstelling. Helaas sneuvelden tijdens een verkenning vijf infanteristen bij een vuurgevecht. Na van brandstof en munitie te zijn voorzien, reden de tanks van het 8th Hussars Bataljon ’s morgens vroeg van de Valenberg via de Hessenweg bij Ede naar de Goudsberg in Lunteren.

VUURCONTACT Met het B-eskadron van majoor Tim Ellis voorop kwam de tankcolonne nog voor de Koeweg in vuurcontact met de Hollandse SS en even later bij de Driesprong had het C-eskadron een behoorlijke schermutseling met een groep SS'ers die deel uitmaakte van de verdedigers van het nog steeds bezette Ede. Om half tien waren de achttien tanks van het B-eskadron op de Goudsberg in stelling gegaan en al snel waren de twee andere eskadrons ter plekke.

Kort daarna ging een patrouille de berg af naar de spoorwegovergang bij Meulunteren voor verkenning van het voorterrein en beschoot daarbij een voorbijrijdende trein. Ook vuurden de tanks korte tijd granaten af op Lunteren als storingsvuur, maar de schade bleef beperkt. ’s Middags sloten zich nog twintig Sherman-tanks aan van het verkenningsbataljon uit Deelen met een bataljon infanterie van het Perth Regiment.

WEKEROMSE ZAND Vanuit bossen richting het Wekeromse Zand belaagden circa driehonderd SS'ers een peloton infanterie en een peloton tanks naar de twee flanken van het vijandelijk gebied en ging het 8th Regiment Artillerie RCA vanaf de Lage Valkseweg (drie kilometer ten oosten van Barneveld) met Sexton 25 pounder-kanonnen dit gebied onder vuur nemen.

Ook de Sherman-tanks, alsmede een Priest SP (105mm-kanon), schoten op de vijand met kanon en mitrailleur. Slechts een tiental SS'ers werd gevangen genomen, de rest was gevlucht of gesneuveld. Alleen de bossen bleven brandend en smeulend achter. Tegen de avond reden de tanks van het verkenningsbataljon met twee meerijdende compagnieën Perth infanterie naar Lunteren, waar ze een geweldig onthaal kregen. Daarmee was Lunteren bevrijd.

De volgende morgen vertrok de 8th Hussars-gevechtsgroep richting Barneveld met de opdracht naar Nijkerk op te rukken, maar dat lukte niet door tegenstand van de Duitsers. Maar ook kregen de 8th Hussars na enkele kilometers opmars een alarmbericht uit Otterlo. Daar werd zwaar gevochten en het B-eskadron van majoor Ellis moest op topsnelheid met een compagnie Perth-infanterie richting Otterlo. Toen zij daar arriveerden, was de strijd al beslist.

POLAR BEAR Qua beveiliging werd Lunteren overgenomen door twee eskadrons van het Britse Polar Bear Divisie-verkenningsbataljon. Het derde eskadron beveiligde toen op deze 17 april de rechterflank van de aanval over de Eder heide van de Royal Scots Fusiliers met tanks naar de rand van De Traa (bosrand). Bij de Driesprong kwam het tot een gevecht van deze Britse verkenners met circa twintig Nederlandse SS'ers die bewapend waren met onder meer pantservuisten. Na afloop van dit treffen, vluchtten de SS'ers richting Ede-West en reed het Britse eskadron naar het centrum van het net bevrijde Ede.

Deze Britten reden daarna voortdurend patrouilles over de hoofdweg en zijwegen naar Lunteren om voeling te houden met de eskadrons daar, vanwaar er één eskadron ook de omgeving van Ederveen en Renswoude verkende.

door Evert van de Weerd

Met medewerking van Jaap Dekker, beeldrealisatie.

Lees hier nog een artikel van Evert van de Weerd over de bevrijding van andere dorpen in de gemeente Ede.
Literatuur, auteurs Evert van de Weerd en Gerjan Crebolder: Bevrijdingskroniek West-Veluwe (1981), Bevrijdingskroniek Noord-West Veluwe (1983), Bevrijdingsatlas Veluwe (1985, met P. Veldheer), Ede in Wapenrok (2005) en Bevrijding Veluwe documentatie GAE en War Diary H. C. Druce, PRO, London.








 

Tankstop bij een boerderij. Een Stuart-tank en daarachter een 'Kangeroo'-Sherman zonder koepel voor infanterievervoer.
De Canadese majoor Tim Ellis van het B-eskadron van het 8th Hussars Tankbataljon.
Mail de redactie
Meld een correctie

Deel dit artikel via:
advertentie
advertentie