Masten in Ede: ‘Voor d’n draad met die spanning’

EDE - De skyline van Indische Buurt, Klaphek en Zeeheldenbuurt ontkomt er niet aan. Sinds 1928 staan er hoogspanningsmasten. En sinds 1928 zitten daar lijnen aan. In de vorige eeuw zijn de woningen als het ware tegen de masten aangebouwd. De plaatselijke VVD vindt de situatie ongewenst, maar ving bot bij de provincie Gelderland en netbeheerder Alliander. Hoe gaan omwonenden ermee om? Spanning en ergernis vallen mee. Knetterende geluiden en vogelpoep, daar blijft het over het algemeen bij.

door Henny Jansen

Rene Dekker bijvoorbeeld. Veenderweg 265 is zijn woonadres. Hij woont daar zo’n acht jaar. Een mast staat een meter of vijf van de geraniums. ,,Echt last? Ach, we denken er nauwelijks aan. Het uitzicht is wel minder natuurlijk. We kunnen de hertjes bij de kinderboerderij daardoor niet goed zien. Dat is wel jammer. Ja, en vogels natuurlijk. Als je de auto gewassen hebt, kun je eigenlijk de volgende dag weer beginnen. Had ik het maar niet gedaan, denk je dan. Straling? Dat houd ik me eigenlijk niet mee bezig. Natuurlijk, als je erover nadenkt. En een blikseminslag, of zo. Het kan natuurlijk gevaarlijke situaties opleveren.”

Magnetische velden

Ronald van de Broecke van de Bettekamp plaatst meer vraagtekens.

,,Natuurlijk denk je over je gezondheid na. Magnetische velden bijvoorbeeld. De meningen hierover kent meerdere kampen. Goed kan het niet zijn.”

De hoogspanningslijnen lopen pal boven het dak van de vader met kinderen van 15 en 18. ,,Klachten hebben we niet. Het is tegenwoordig wel een 50KV lijn, vroeger 10. Er gaat dus vijf keer zoveel vermogen door de lijnen dan vroeger. En maar zo’n veertien meter boven je hoofd. Is dat wel goed? Dat ongeluk in Vethuizen vorig jaar zet je natuurlijk wel aan het denken. Dat kan ook hier gebeuren. Ondergronds zou de beste oplossing zijn. Maar zal het een en ander kosten.”

Hoe bizar de situatie eigenlijk is, blijkt tijdens een nachtelijke wandeling, wanneer de paden en gangetjes wat toegankelijker zijn. De bewoners van enkele bungalows aan de Madoeralaan bijvoorbeeld. Precies tussen twee masten in. Geen plek om je nieuwe vishengel in de tuin uit te proberen.

Speeltuinen

Ook een bushalte aan de Veenderweg en Kinderboerderij De Proosdij bevinden zich pal onder de acht draden. Of de tuin aan de Timorlaan 13, die vrijwel geheel in beslag wordt genomen door zo’n stalen bouwwerk. De bewoners van de Borneolaan 8 en 10 doen het samen. In iedere tuin is een op een betonnen vlonder een staander gepositioneerd. En een paar opvallende plekken waar kinderen elkaar ontmoeten. Speeltuin Het Heidebloempje aan de Lomboklaan bijvoorbeeld, en een skate- en basketbalvoorziening op de hoek van de Bettekamp en De Ruyterstraat. Wat te denken van Scholengemeenschap Het Streek aan de Amsterdamseweg, waar in januari 2009 vorig jaar een lijn brak?

Bewoners aan het begin van de Slunterweg klagen eigenlijk alleen over de was. Hoewel Henk Groters, voormalig eigenaar van Bar Café Harvest, wel wat decibels gewend is, ergert hij zich toch geregeld aan storende geluiden. ,,Af en toe denk je dat hier windkracht 30 staat. En dan dat geknetter bij vochtig weer. Maar vooral die vogels. De was buiten hangen, heeft hier geen zin. Ze schijten alles onder. Maar verder slaap ik goed, hoor.”

Zijn buren Marco en Jacqueline van Noord op nummer 1 hebben van de nood een deugd gemaakt. Een stukje NUON grond is in gebruik genomen als speeltuin voor de kinderen Joyce en Dyco. Compleet met schommel en trampoline.

Roestwater

,,Er zijn weleens handtekeningen verzameld, maar het houdt ons niet zo bezig”, vertelt Marco van Noord. ,,Ik ben ermee opgegroeid. Ook bij mijn ouderlijke huis aan de Voerakker stond een mast pal voor de deur. Last van geluid en roestwater hebben we wel.”

,,Als de kinderen ziek zijn, denk je weleens over de stralingsgevaren na”, vult Jacqueline aan. ,,Maar ja, aan de andere kant. De vorige bewoonster is 96 jaar geworden. Toch een mooie leeftijd. Ik ben een keer bij een alternatieve genezer geweest, omdat ik slecht sliep. Alles wat straling afgeeft, is schadelijk, vertelde hij. Het advies om het bed om te draaien, heeft geholpen, denk ik. Of het is toeval.”

,,Verder moet je gewoon rekening houden met die mast. De was dus in de droger. Hoewel dat natuurlijk niet in het energiezuinige plaatje van Nuon past. Die vogels zijn echt erg. We verzinnen soms de gekste dingen om ze even kwijt te zijn. Met averechtse gevolgen overigens. Om ze af te schrikken, liet ik een keer een houtenplank knakken. Ze vlogen wel weg, maar het geluid had kennelijk een nadelig effect op de sluitspieren. Alles zat er hier onder.”

Sinds de ontwikkeling van nieuwe wijken ligt de hoogspanningsroute naar het verdeelstation aan de Knuttelweg grotendeels binnen de bebouwde kom. Zeker als daar industrieterrein Frankeneng bij gerekend wordt. De Klaphekweg, Kraatsweg/Proosdijerveldweg lagen destijds aan de uiterste westkant van Ede. De hoogspanningsmasten staan er nu dik 80 jaar. Vermoedelijk zullen de eeuw wel halen.

Foto 1:

Dyco en Joyce van Noord bij het hoogste punt van hun eigen ‘speeltuin’.

Foto 2:

,,Ze schijten alles onder."

Foto 3:

Veenderweg.