Open dag bij gerenoveerde Oude Kerk Lunteren

LUNTEREN - Na een ingrijpende renovatie is er zaterdag 17 december 2011 van half tien tot half vier een open dag in de Oude Kerk van Lunteren. Er zullen kerkrentmeesters aanwezig zijn om uitleg te geven over het gebouw. Direct naast de kerk is er een wintermarkt. Zondag 18 december houdt dominee Nap weer een dienst. Dan wordt aan het begin de oude statenbijbel terug gebracht in de kerk. De formele opening is op donderdag 29 maart 2012. Dan wordt het oude gerestaureerde kruis op de kerk geplaatst.

door Jan de Boer

De renovatie van vijftiende eeuwse kerk in Lunteren is afgerond. De eerste afbeelding van de Lunterse kerk is uit 1735. In 1804 was er een tweede grote verbouwing. In één van de zijportalen van de kerk is tijdens de opknapbeurt in steen het jaartal 1804 blootgelegd, weet Arie van Alphen, voorzitter van het college van kerkrentmeesters. ,,In dat jaar is er iets fundamenteels gebeurd en is de preekstoel is verhuisd van de noordgevel naar de oostgevel. Kennelijk heeft men dit als aandenken gemaakt.

De kerk van Lunteren hoorde oorspronkelijk bij Ede. De zestiende eeuw was in aanvang een eeuw van groeiende welvaart. Ook voor Lunteren. Dit valt onder meer af te leiden uit het zogenaamde Register van Beesten. Vooral de aantallen paarden en koeien in de streek van Lunteren waren opvallend. Dit was een teken van welvaart.

In 1566 volgde de verzelfstandiging van de kerk van Lunteren. ,,In Ede was in die tijd de hoofdkerk. In Lunteren is eerst een kapelletje geweest. Later is het uitgebreid. En is het een soort kruiskerk geworden. De toren was toen een herkenningspunt, een baken. In 1964 was de laatste grote renovatie aan de hervormde kerk in Lunteren. In 1981 er ook stevig gerenoveerd en is er een betonnen vloer in de kerk gekomen. Toen zijn er een aantal dingen verloren gegaan, waar je nu nog wat mee had kunnen doen.”

In 1984 kreeg de kerk ook een nieuw orgel. ,,Dat orgel staat er nu nog in. De preekstoel is oud, nog steeds dezelfde als nu nog in de kerk staat.” Vanaf 2004 maakt de kerk onderdeel uit van de Protestante Kerk in Nederland (PKN). ,,Oorspronkelijk was de kerk groter. Ongeveer de helft van de kerkgangers is er van afgegaan. Er kwam toen ook een splitsing van goederen. De oude kerk viel ons toe. In die periode is goed naar de gebouwen gekeken. En in welke staat ze verkeren.”

Toen bleek al dat het dak van de kerk slecht was. ,,Het werd al erger en erger. De kerk is een rijksmonument geworden in de tachtiger jaren. Al wat je doet moet aan de eisen voldoen. Het heeft ook een voordeel gehad voor de externe renovatie. Daarvoor hebben we een behoorlijke subsidie gekregen. Dat zit rond de 275.000 euro voor de externe renovatie. Als je bedenkt dat de hele renovatie 950.000 euro kost is dat een mooi bedrag. We zijn uitstekend binnen onze begroting gebleven.”

,,Er is geen overschrijding. Zelf hadden we ruimt drie ton gespaard. Door allerlei acties en door het aanschrijven van verschillende fondsen verwachten wij twee ton binnen te halen. Daarom hebben we maximaal anderhalve ton te financieren. Onze exploitatie gaat in 2012 3.000 euro meer kosten. Dat is heel verantwoord voor een gemeente waar zo’n kleine 1.800 mensen lid van zijn.”

Ook door de inzet van de vrijwilligers is er op de kosten bespaard, aldus Van Alphen. ,,De renovatie is april, mei dit jaar aan de buitenkant begonnen. Toen kon er nog gekerkt worden. Het dak, de leien op de zijportalen en ook de dakpannen op de kerk zijn gerepareerd of vernieuwd. Ook zijn er haken op het dak aangebracht. Nu kun je daar alles veilig inspecteren. Aan de binnenkant zijn hele delen dakbeschot vervangen of behandeld tegen boktor. De elektriciteitsdraden zijn vernieuwd of gecontroleerd. Ook zijn er loopbruggen aangebracht.”

Er werd goed gekeken naar de veiligheid. ,,Het lood- en zinkwerk wat versleten was, is vervangen. Voor de bouwvak was buiten alles klaar.” Na de zomervakantie werd begonnen met de binnenkant van de kerk. ,,We moesten toen de kerk uit en zijn naar congrescentrum De Wereld gegaan om daar te kerken.” In de oude kerk lag een typische vloer met grijs gevlamde tegels uit de tachtiger jaren. ,,Er is nu een hard leistenen vloer met vloerverwarming in de kerk gekomen .”

Dat gebeurde ook ter bescherming van de door orgelbouwer Reil uit Heerde gebouwde orgel in de oude kerk. ,,Voor het orgel was het te droog in de kerk. We moesten aan de gang gaan met luchtbeheersing. De ketels moesten, omdat er een oud systeem zat in de kerk, worden vervangen. Er was ook vrij veel tocht in de oude kerk. En de banken stonden voor anno nu te krap.”

,,Omdat de mensen vroeger kleiner waren, waren de banken dichterbij elkaar geplaatst. Een brandweereis is nu dat de ruimte groter moet zijn. Als je een nieuwe kerk bouwt, moet je de bank waarop je zit kunnen opklappen. Tussen de banken hebben we acht centimeter meer ruimte gecreëerd voor de benen.”

Er is nu een andere opstelling in de oude kerk. ,,Voor een belangrijk deel zijn er nu ook stoelen gekomen. Door de nieuwe indeling zitten er veel minder mensen achter de pilaars waar je de dominee niet kunt zien. We wilden onze zevenhonderd plaatsen behouden. Dat is gelukt door een andere opstelling. Je kunt nu ook beter een koor kwijt en er is meer ruimte voor het avondmaal,” weet Arie van Alphen.