Het Binnenveld: groene hart langs de Grift

30 mei 2007 om 00:00 Nieuws

Tekst en fotografie: Freek Wolff

REGIO - ,,De koekoek, mijn god...'', zegt Christ Elsten (56) verrukt. Als IVN-natuurgids is hij wel wat gewend, toch is hij perplex als hij in natuurgebied De Blauwe Hel bij Veenendaal duidelijk het geluid van de zeldzame vogel hoort. Voor de Bennekommer is het absoluut geen straf om drie uur in Het Binnenveld rond te fietsen. Geen wonder, want 'het groene hart' van Wageningen, Ede, Rhenen en Veenendaal is enorm rijk aan natuur en cultuur. Over kerkepaden, langs de Grift, moeras en wijdse weilanden.

Het tochtje begint aan de Viermorgenweg bij Bennekom. Elsten stippelt de route uit op het publieksbord van de Vereniging Agrarisch Natuur en Landschapsbeheer en steekt meteen van wal. ,,Vanuit het noorden schoof vroeger (in de Riss-ijstijd) een enorme gletscher door dit gebied, zodat aan de oostkant het Veluwe-massief en aan de westkant de Utrechtse Heuvelrug ontstond. Nadat het ijs was gesmolten werden er boerderijen gebouwd op de zandruggen.''

Bisschop Davidsgrift van Utrecht liet de rivier De Grift (huidige Valleikanaal) graven om gemakkelijker turf te kunnen winnen in dit zompige gebied. ,,In de poelen ging het organisch materiaal rotten en vervenen. Als je dat droogde, was het goede bandstof. Het werd zelfs naar Antwerpen verscheept.''

Aan de zuidkant van het Binnenveld werden zeven Wageningse polders ontwaterd en ontgonnen door eigenaren van kloosters en gasthuizen uit het Duitse Elten en Paderborn. De Bennekomse polders liggen aan de noordkant, onderlangs de Maanderdijk.

Boomkwekerijen

Dan begint de fietstocht. ,,Kijk, deze essen worden geknot. Van dat soepele hout maakte men vroeger de wielen van wagens'', legt Elsten uit. Hij wijst op de eerste boomkwekerij die we tegenkomen. Later blijkt dat er intussen heel wat zijn gevestigd in Het Binnenveld. ,,Dat is best jammer, want het beneemt je het uitzicht.''

In die zin is Elsten blij met Stichting Vernieuwing Gelderse Vallei. ,,Er zijn hier ongeveer tweehonderd agrarische bedrijven gevestigd, maar door de milieueisen hebben de boeren vaak geen opvolger meer en verkopen ze hun bedrijf. Als je niks doet verrommelt het gebied. De stichting bekijkt dat op een soepele manier, zodat de landbouw toch levensvatbaar kan blijven.'' Onderweg blijken de paardenmaneges in zwang te zijn, naast zorgboerderijen, ateliers, een camping bij een loonbedrijf en boomkwekerijen.

Langs de Krommesteeg zijn eikebomen geplant. Pal daarnaast ligt een kerkepad waarover kerkgangers vroeger te voet naar de zondagse diensten togen. De kolossale bomen aan weerszijden creëren een prachtige groene poort. Dit beeld kom je overal langs de grillige wegen van buurtschap De Kraats tegen.

,,Kijk, dit gebouwtje is gerestaureerd'', zegt Elsten, stilstaand op de splitsing Dickenesweg/Dijkgraaf. ,,Hier werden landbouwmachines gesplaatst voor gemeenschappelijk gebruik.'' Dat er veel koeien in de wei staan vindt hij vrij uitzonderlijk. ,,Het is veel gemakkelijker om het gras vier keer te maaien en dat aan de dieren in de schuur te voeren dan dat ze het hier in het weiland volpoepen en plattrappen. Dan verlies je meer.''

Harslokasteel

Aan de Harsloweg is een grote boerderij rigoureus gerenoveerd. Elsten vindt het mooi gedaan. Verderop wijst hij op de plek waar vroeger het Harslokasteel heeft gestaan, maar dat helaas in 1814 tot de grond toe werd afgebroken. Het pittoreske poortgebouw staat er nog wel en is rijksmonument, ondanks het feit dat de poort zelf dichtgemetseld werd. Dat is nog te zien in de muur. Een bakhuisje en een schaapskooi staan ernaast.

We naderen de Grift. Een zandpad leid je het stilte/natuurgebied binnen van de Bennekomse Meent. Twee wulpen jagen een kraai weg. ,,Dit zijn gemeenschappelijke graslanden die niet bemest worden en één keer per jaar gemaaid, zodat het schraal blijft en er veel soorten bloemen groeien. Ze proberen het hier langs de rivier weer nat te maken met een hogere waterstand.''

Een kievit laat een klaaglijk geluid horen. Tureluurs en grutto's vliegen rond. Elsten tweifelt over de naam van een witpluizige plant die veel te zien is op de natte vlaktes. ,,Het kan de Moerasspirea zijn, maar ook veenpluis.''

Blauwe Hel

We fietsen terug en vervolgen de route over de gewone weg naar de Grift toe. Na de oversteek staan we stil bij De Blauwe Hel, terwijl in de verte nog net het bedrijventerrein van Veenendaal boven het groen uitsteekt. Een sterk contrast met de indrukwekkende natuur. 'Hellen' zijn rechthoekige veenplassen of petgaten. Hier groeien zelfs orchideeën en wateraardbeien.

De tocht gaat vervolgens over het fietspad langs het Valleikanaal richting Wageningen. Het uitzicht op de weilanden, het water en haar oevers is schitterend vanwege de grote diversiteit aan flora en fauna. Eenden, ganzen, waterhoentjes. Aan de oostkant van de voormalige Grift is te zien hoe het water meer vrij spel krijgt. De meeste weilanden zijn hier opgekocht, maar nog niet allemaal.

Bij de Werftweg zien we dat een kersvers fietspad verder zuidwaarts richting Nederrijn leidt, maar mijn gids koerst zuidoost. We fietsen tussen weilanden door en langs een enkele bosschage terug naar Bennekom. De ingesleten bermen langs de weg verraden sluipverkeer. In de verte zien we dat de nieuwbouwactiviteiten in de wijk Noordwest van Wageningen nog steeds niet uitgewoed zijn. Elsten neemt afscheid. ,,Ik heb wel wat met Het Binnenveld'', besluit hij. Ik ook, me verbazend over de diversiteit van dit wonderschone groene hart van WERV. Hier rest slechts één conclusie: dit moet blijven.

Mail de redactie
Meld een correctie

Deel dit artikel via:
advertentie
advertentie