Sportservice en NSA gaan jeugdwerkers begeleiden

EDE - Sportservice Ede en De Nederlandse Sport Alliantie (NSA) gaan, als pilot, 75 vrijwilligers uit de gemeente Ede begeleiden die met jeugd werken. Doel van dit project is het verbeteren van de competenties en deskundigheid van de jeugdbegeleiding.

Een begeleider speelt een belangrijke rol in het leven van een jeugdsporter. In hun ogen is een begeleider meer dan een trainer of coach van het team en zijn hun verwachtingen hoog gespannen. Onderzoek heeft uitgewezen dat bijvoorbeeld 9 tot 12 jarigen verwachten dat de begeleider vriendelijk, tof, leuk en grappig moet zijn. De wat oudere jeugd zoekt meer openheid en emotionele steun bij hun trainer en/of begeleider. De jongste jeugd ziet de begeleider meer als een "voorbeeld", net zo als zij hun ouders zien.

Een goede begeleiding is dus van groot belang, zeker op jonge leeftijd. Ondanks dit grote belang hebben de meeste begeleiders hiervoor geen opleiding genoten. In het gunstigste geval heeft de trainer van het kind of het team een sportopleiding bij één van de sportbonden gevolgd. Maar deze opleiding is meer gericht op de technische aspecten van de betreffende sport. Uiteraard kunnen zij wel gebruik maken van hun ervaringen als "opvoeder".

Juist de kleuter- en basisschooltijd zijn een cruciale periode in de ontwikkeling van onze houding ten opzichte van sport en de deelname daaraan. Specifieke sociale omstandigheden spelen hierin een belangrijke rol. Dat is de periode dat jeugdleden aan hun sportcarrière bij de vereniging beginnen! In deze periode worden de vaste patronen ontwikkeld die mensen gebruiken in hun verdere leven. Deze patronen bestaan hoofdzakelijk uit de waarden, beperkingen en schuldgevoelens die door opvoeders en de maatschappij zijn bijgebracht. Het spreekwoord "jong geleerd is oud gedaan" is hier dan ook van toepassing. En deze constatering bevestigt het belang van een goede begeleiding voor onze jongste jeugd!

Onderzoek heeft uitgewezen dat de vroege kindertijd (van 0 -7 jaar) de grootste stempel drukt op onze persoonlijkheid en temperament en dat in deze tijd onze houding ten opzichte van sport wordt verworven. Dit geeft dan gelijk aan hoe belangrijk de begeleiders van de jeugd zijn en wat voor belangrijke consequenties dat voor hen heeft: hun manier van begeleiden, het inspelen op wensen en mogelijkheden van de jeugd en het aanbieden van een goed sportproduct (waaronder de kwaliteit van begeleiding!) kunnen er voor zorgen dat de jeugd ook blijft sporten. Ook na de kritieke leeftijd!

Kritieke leeftijd

Sporten op jonge leeftijd is dus geen garantie om te blijven sporten. Een grote groep jongeren blijkt zo rond het vijftiende levensjaar de sportbeoefening vaarwel te zeggen. De vrijgekomen tijd wordt dan besteed aan zaken zoals uitgaan, televisie kijken, computeren, een bijbaantje of een relatie. Sporten vallen dan voor hen vaak af. Het sporten bij de vereniging is voor hen niet meer aantrekkelijk genoeg.

Om dit te voorkomen is niet de al eerder genoemde goede begeleiding in de jongste leeftijdsfase belangrijk. Dat zou te gemakkelijk zijn. Dan hoeven we alleen maar te investeren in het jongste jeugdlid (de beste trainer/begeleider bij de jongste jeugd!). Maar daar komt meer bij kijken. Sportverenigingen kunnen gedurende de periode van het lidmaatschap van het jeugdlid beter op de behoefte van deze jongeren inspelen door hen een aanbod te doen, dat zij zelf aantrekkelijk vinden en dat past in hun leefwijze. Niet alleen de sportvorm en het niveau van beoefening, maar ook de manier van aanbieden en de gewenste frequentie zou hierbij een rol kunnen spelen.

Belang om te sporten

Een actieve levensstijl op jonge leeftijd is belangrijk om verschillende redenen. Het kan enorm veel plezier geven, door de sportbeoefening zelf en door de sociale functie die de sport heeft. Daarnaast is duidelijk dat "blijven bewegen" op een verantwoorde manier een grotere kans geeft op een betere gezondheid op latere leeftijd.

Het "beleven van plezier en voldoening" hoort de belangrijkste motivatie te zijn om aan sport te doen. Jeugdigen moeten het plezier ontdekken van sportbeoefening en zodoende geprikkeld worden om levenslang aan de sportcultuur deel te nemen. Jongeren die sporten omdat ze het leuk vinden, zullen minder snel afhaken. Andere positieve effecten van sportbeoefening, zoals gezondheidsverbetering en het opbouwen van een sociaal netwerk, zullen dan als vanzelf ontstaan. Aan een begeleider de schone taak om deze motivatie ten volle uit te buiten!

Vooral voor kinderen en jongeren kan sport een enorme invloed hebben op hun leven. Sporten zijn vaak emotioneel geladen. Het is daarom extra belangrijk dat de jeugdige sporters zich fijn voelen bij de sportvereniging. Sporten met plezier kan iemand bijzonder goed doen. Aan de andere kant kunnen negatieve ervaringen die met het sporten te maken hebben, leiden tot heel veel verdriet en frustratie. Deze negatieve ervaringen kunnen ook worden opgedaan door slechte "begeleiding"!

Het project "Jeugdsportbegeleider"

Om de vrijwilligers te ondersteunen bij hun uitvoering van deze belangrijke taak worden in de gemeente Ede 75 vrijwilligers die met jeugd "werken" de komende 1,5 jaar geschoold en begeleid. De doelstelling van dit project is het verbeteren van de competenties en deskundigheden van deze groep met als uiteindelijk doel een kwaliteitsverbetering van de jeugdbegeleiding, ook op langere termijn.

Het project start in september 2007 en wordt afgesloten in december 2008. In deze periode wordt het competentieniveau van de vrijwilligers in beeld gebracht, worden een aantal thema-avonden of workshops gegeven en worden de vrijwilligers (via een personal coach) individueel ondersteund.

Het project richt zich vooral op vrijwilligers in de leeftijd van 16 - 25 jaar die met jeugd werken (of willen gaan werken). Ook mensen die buiten een sportvereniging met jeugd werken komen voor dit project in aanmerking.

Meer informatie is te verkrijgen bij de projectmanager van Sportservice Ede, Simon Steenstra, telefoon 06 - 238 06 573. De resultaten van deze pilot worden overdraagbaar naar andere vrijwilligersorganisaties en gemeenten in Nederland.