‘Gillend wakker’

‘Aaaah!!’, krijst Vincent (8) met een erbarmelijke schreeuw vanuit zijn bed. Moeder Gerda vindt hem zwetend, wild slaand en rechtop in bed. Alles probeert ze om hem ‘bij’ te krijgen: ze gooit koud water in zijn gezicht, roept en schudt. Niets helpt.

Vreemd genoeg wordt Vincent de volgende morgen wakker zonder zich hiervan ook maar iets te herinneren. Hierna komt het nog een paar keer voor dat Vincent half negen ‘s avonds op een hartverscheurende manier van zich laat horen. Gerda is ongerust en maakt via de huisarts een afspraak met mij.

Met Vincent en Gerda maak ik een praatje om hen beter te leren kennen. Hoe doet Vincent het op school, hoe is zijn ontwikkeling, krijgt hij medicijnen? Vincent is een ‘gewoon’, rustig kind en houdt vooral van vrachtauto’s, vertelt hij trots. Maar bij Gerda is onlangs een kwaadaardige ziekte geconstateerd. Is dat iets wat Vincent onbewust bezig houdt, oppert Gerda?

Ik leg eerst wat dingen uit over slapen. Door het leven van kinderen heen verandert de slaap. Waar baby’s uitgeteld en onverstoorbaar kunnen doorslapen, komt het bij oudere kinderen voor dat ze tussendoor even wakker zijn. Soms is het merkbaar dat de hersenen overgaan van de ene op de andere slaapfase. Denk maar aan een klein slapend kind dat je ‘s avonds laat uit de auto tilt. Het mompelt wat, gaat nog even naar de wc, maar slaapt eenmaal in bed direct verder, omdat het eigenlijk al die tijd doorsliep! Alle deeltjes in zijn bovenkamer zijn zó in ontwikkeling dat tijdens de slaap continu nieuwe verbindingen gemaakt worden tussen de delen van de hersenen onderling. Ook die ijselijke schreeuw is zo een tijdelijk biologisch fenomeen dat te maken heeft met de rijping van hersenen. Niet met dagelijkse spanningen.

Ik stel voor dat Gerda met Vincent een rust- en regelmaatgevend avondritueel doorloopt, ook in het weekend. Dus: de dag afbouwen, niet vanuit de drukte van de dag naar bed gaan, pyjama aan, tandenpoetsen, nog even lezen en met een lampje aan gaan slapen.

Gerda houdt zich eraan. Ze koopt een schemerlampje en houdt ‘s avonds de tv uit. Toch vertrouwt ze het niet. Die maand komt het nog vier keer voor dat Vincents nacht om half negen onderbroken wordt door gekrijs. Nog steeds is dan het huis in rep en roer. Tijdens een nieuwe afspraak legt Gerda haar zorg aan me voor. Eigenlijk is de vraag wíens rust wordt verstoord, leg ik uit. Drie symptomen wijzen erop dat het écht om een biologisch gegeven gaat: met een angstaanjagende schreeuw ‘wakker’ worden, de klok hierop gelijk kunnen zetten en de volgende morgen van niets af weten. Als Gerda verzekerd wil zijn van een rustige avond, kan ze Vincent kwart over acht wakker maken om te voorkomen dat hij vijftien minuten later zijn ouders opschrikt. Dat zal Gerda ‘s proberen, in de geruststellende wetenschap dat Vincent deze zogenoemde pavor nocturnus ontgroeit naarmate hij ouder wordt.

Een kinderarts van kinderpoli Gelderse Vallei

u Heeft u vragen over de omgang met uw kinderen? Bel dan de opvoedtelefoon: 06 11 13 63 58 (tussen 8.30 en 9.30 uur) of mail naar opvoedspreekuur@md-ede.nl.

Rechtstreeks op het artikel reageren, kan via www.edestad.nl (klik op jongeren) of per e-mail: esreactie@bdu.nl.