Landgoed De Buzerd (4 en slot)

9 september 2009 om 00:00 Nieuws

We hebben een afspraak gemaakt om eens met de eigenaar te praten en we worden eerst over een deel van het landgoed geleid. De Buzerd is een landgoed van circa 64 hectare dat langs de oostzijde van de A30 ligt, net onder Barneveld, nog op het grondgebied van de gemeente Ede in de provincie Gelderland. Op het bijgevoegde kaartje is de ligging weergegeven. We kwamen er op onze ontdekkingstochten langs de Lunterse beken langs en de schoonheid en rust van het gebied trof mij direct.

LUNTEREN - Het is zaterdagmiddag en we banjeren met z’n vieren door het natte weiland. Jammer dat het regent, maar het is niet anders. Maar de herfstkleuren van de omgeving geven ondanks het natte weer een prachtige kleur aan het gebied. We, dat zijn Gijs van Veldhuizen, eigenaar van De Buzerd, Herman Vis en Willem Koning, vrijwilligers Lunterse beken en ondergetekende. door Wiebe Kiel

Kwelwater uit sloten

Ook het Meulunterse klompenpad heeft een verlenging rondom De Buzerd. De Buzerdse beek heeft zijn oorsprong aan de Buzerse weg, aan de oostzijde van het landgoed. Hier komt het kwelwater vanuit een aantal sloten toestromen. Volgens de eigenaar ligt het eerste deel zomers vaak droog. Vroeger schijnt er ook een verbinding te hebben bestaan tussen dit gebied en de Valkse beek, die iets meer oostelijk ligt, maar door de reorganisaties in het landschap is dit veranderd en is de verbinding Valkse beek met de Barneveldse beek ontstaan, die volgens het waterschap ook meer kwelwater afvoert. Daar moeten we de oude kaarten maar eens op onderzoeken.

We lopen een stuk langs de beek en de eigenaar vertelt over het bedrijf. Het landgoed heeft hij in 1977 gekocht van de voormalige eigenaren van Krommenie Vinyl, de familie Kaars Sijpestein. Ze hadden tot voor kort nog een klein stukje bosgebied met een vakantiehuis erop binnen het gebied, maar dit is bij opbod verkocht.

Hij heeft hier vanaf 1977 zijn bedrijf opgebouwd. Alhoewel hij zelf niet meer op het landgoed woont, zijn zoon boert hier nu, is hij nauw met het gebied verbonden en betrokken bij het bedrijf wat er op het bedrijf gebeurt. Er is net een nieuwe stal gebouwd voor nu ca. 200 koeien. Dan moet er volgens de eigenaar ook grond zijn om de mest kwijt te raken. Mogelijk dat er nog wat gronden vrijkomen in de omgeving van het landgoed. De mest van het pluimvee wordt afgevoerd. Hij is zelf supporting in dit gebied en dat wil hij ook wel zo houden.

Twee poelen

We komen bij een stukje bosgebied waarin twee poelen liggen. De heer van Veldhuizen geeft aan die zelf te hebben uitgegraven. De opbouw van de grond is dat na 50 cm teelaarde er direct wit zand ligt en goed geschikt voor bouwwerkzaamheden. Bij de poelen zijn door hem ijsvogels gesignaleerd die daar ook broeden. Wij komen de ijsvogel vanmiddag jammer genoeg niet tegen. De watertjes liggen er prachtig bij aan de rand van het bos en zitten volgens de eigenaar boordevol met vis. Dan zien we in het naastgelegen weiland plotseling twee reeën naar ons toekomen. Een mooie, grote reebok en een ree. Ze hebben ons opgemerkt, ondanks het feit dat de wind in onze richting staat. We blijven een poosje heel stil staan, maar op een gegeven moment gaan ze er vandoor. Gijs vertelt dat er op De Buzerd wel 22 reeën zijn. Eigenlijk te veel. Dit jaar heeft hij er al vier afgeschoten om overbevolking te voorkomen. Verder komt de boommarter in het gebied voor, maar dassen en zwijnen zijn er niet. In het bosgebied is een club met politiehonden in training.

Gebied De Buser

Als we hem naar de historie van het gebied vragen, dan geeft hij aan zich daar nooit echt in verdiept te hebben. Vroeger heette het gebied De Buser. Op de topografische kaart staat het nu aangeduid als De Buzerd en de Buzerdsche beek. Het vreemde is ook, dat ook het historisch museum Lunteren en het Archief van de gemeente Ede, daar tot op heden niets over hebben kunnen zeggen. Wellicht komt daar nog meer informatie uit. De beek slingert van oost naar west over zijn gebied en verdwijnt dan onder de A30 door naar het zuidwesten, naar De Nederwoudse beek en dan verder naar fort Daatselaar bij Renswoude.

De beek is een gegeven op zijn landgoed. Het waterschap verzorgt het onderhoud twee maal per jaar. Tot op heden zijn er geen afspraken met het waterschap om een strook langs de beek vrij te houden en daar geen mest op te deponeren. Het gebied zelf ligt niet meer in de EHS (ecologische hoofdstructuur), maar het is wel onderdeel van een ecologische verbindingszone naar en langs de Nederwoudse beek.

Ecologisch onderzoek

Dat het landgoed niet meer in de EHS ligt, vindt hij wel goed, want anders zijn er te veel beperkingen t.a.v. de bedrijfsvoering. Volgens Gijs is er wel een ecologisch onderzoek is uitgevoerd op het landgoed en de beek door de Stichting Stichting Vernieuwing Gelderse Vallei. Vanuit de rapporten van de reconstructie is bekend dat De Buzerd in een verdroginggebied ligt. Er vindt echter geen wateronttrekking plaats door Vitens, o.d. De verdroging komt volgens hem doordat het waterschap indertijd de beken te recht heeft gegraven, waardoor het water te snel wordt afgevoerd. Er moeten nog maatregelen worden getroffen om die verdroging te verminderen of op te heffen. Hij zou wel mee willen werken aan een aanpassing hiervan, bijv. een stuwtje. Als ik vraag of aanpassing in de vorm van een meandering een optie is in plaats van een stuw, dan ziet hij dat niet direct zo zitten. Mogelijk alleen in het bosgebied aan de westzijde. Misschien is dit toch eens een bespreekbare optie.

Natuurontwikkeling

Er is in het kader van de reconstructie een poging gedaan om hem daar weg te krijgen. Het geld wat er volgens hem werd geboden, was onvoldoende om de investering die was gedaan te compenseren. Tegengaan van versnippering is volgens de eigenaar oké, maar als men een goed lopend bedrijf daar weg wil hebben, dan moet men er ook wat voor over hebben. In zijn optiek is de provincie Utrecht daarin opener en doortastender dan de provincie Gelderland. Natuurontwikkeling oké, dan moet men er ook wat voor over hebben. In Utrecht hebben ze dat volgens hem wel.

Langs de rand van het bosgebied heeft hij zelf ook een sloot laten uitgraven met behulp van subsidie voor natuurontwikkeling van de gemeente Ede. De laagtes en slootjes, waren te veel dichtgeslibd en stonken door te veel rottend afval. Dat is vorig jaar gebeurd, maar de waterkwaliteit is nog niet goed. Er ligt nog een laag gebiedje, waar een natte zone kan worden uitgegraven. Als er nog eens een subsidiepotje is bij de gemeente, dan denkt hij erover hier gebruik van te maken. Het mooiste zou zijn als er een stromende verbinding zou zijn, maar dat is niet mogelijk. De poelen en de lage gebieden zijn afhankelijk van regenwater.

Trots op het bedrijf

Na de rondleiding drinken we nog een kop koffie in de bedrijfskantine. De eigenaar is duidelijk trots op het bedrijf dat hij heeft opgebouwd. Nu hij niet meer boert, is hij directeur van een aantal metaalverwerkende bedrijven. Het leiden van een bedrijf zit hem in het bloed, dat is duidelijk. Of dat nu een boerenbedrijf is of iets anders, dat maakt niet zo uit. Hij is er de man niet naar, zo krijgen we de indruk, om stil te zitten. Hij houdt in elk geval niet zo van de “van acht to vijf mentaliteit”.

Waterschap

En wat het landgoed en de beek betreft: als ik (ondergetekende) daar zou wonen, dan zou ik er niet weg willen. Wij vinden het er erg mooi. En de beek, die zou misschien wat meer aandacht kunnen krijgen. Het waterschap accepteert dat in het agrarisch gebied bovenstrooms een grens ligt aan de waterkwaliteit en moet verder met de eigenaren maatregelen proberen af te spreken om hier verbetering in aan te brengen. Maar zo’n mooi beekje over je landgoed, daar horen eigenlijk mooie specifieke beekplanten in thuis en beekvissen. De ijsvogel is er al en dat is een goed teken. Misschien dat in de toekomst toch enkele meanders mogelijk zijn waardoor het water wat meer kan worden vastgehouden.