Airborne: de oorlog kent vele verhalen

EDE U bent geaccrediteerd voor de Airborne Luchtlandingen en herdenking 2021, mailde Femke Drewes, communicatiemedewerker frontoffice pers, een mooie titel. Er wordt een doorlaatbewijs thuis toegezonden, dat aan de standaard van de autospiegel kan worden gehangen. Doorlaatbewijs Por, ingang 3. Het is een mooie zonnige septembermorgen. De tweeduizend parachutisten die op de even mooie, wat de weersomstandigheden betreft, septemberdag in 1944 boven de Ginkelse heide naar beneden kwamen waren eveneens geaccrediteerd en dat was minder vrijblijvend.

We zien elkaar morgen, zei Femke Drewes, toen we elkaar vrijdagmiddag voor iets anders nog aan de telefoon hadden. Van het afhalen van de perskaart is het niet gekomen omdat na het parkeren, bij de schaapskooi, ineens na veertien jaar een kennis opdook en een verhaal nieuw leven in geblazen werd. Eén van de kinderen van Charles V. was daar de gelukkige oorzaak van. Ach Charles, hij is 85 jaar geworden en zijn laatste levensjaar was niet het beste. 

Vele malen is hij op de Ginkelse heide geweest, bij de luchtlandingen en herdenkingen. Je hoorde hem er bijna nooit over, zoals hij ook zuinig was op zijn ervaringen in de oorlog. In zijn geboorteplaats Tilburg was hij betrokken bij het verzet. In de nachtelijke uren zware explosieven plaatsen bij spoorbruggen, zodat een trein met Duits oorlogsmaterieel in de vroege ochtenduren de lucht in vloog of door de brug zakte, of allebei. Dat ging lange tijd goed, tot het fout ging. Hij werd op transport gesteld naar een gevangenis in Zeeland en ging er van uit dat zijn leven hier zou eindigen. Door een combinatie van min of meer toevallige gebeurtenissen, werd hij op vrije voeten gesteld. 

Waarna Charles in een klooster in het Brabantse, er waren er in die tijd nog bij de vleet, gestrande Britse piloten het Onze Vader foutloos in het Nederlands ging leren zeggen. In één nacht welteverstaan. Ga er maar aan staan. Het ´Our father, which art in heaven, hallowed be thy name….’. De andere dag gingen zij in habijt op pad, naar de grens, in de hoop niet op een Duitse patrouille te stuiten. In dat geval vroegen de Duitsers namelijk altijd of de geestelijke het Onze Vader in het Nederlands wilde opzeggen. Het is, voor zover de historie wil, altijd goed gegaan. 

In zijn latere jaren kwam hij in deze contreien te werken en wonen. Waar de geschiedenis aan die vijf boze jaren ook dichtbij was. Hij bezocht trouw de Ginkelse heide op of omstreeks de 17e september en de herdenkingen op de Airborne begraafplaats in Oosterbeek. Het gebeurde daar dat bij een jubileumherdenking prins Charles aanwezig was en de begraafplaats, behalve voor genodigden, hermetisch was afgesloten. Charles probeerde naar binnen te komen, maar dat lukte niet. Snel ging hij naar huis, op loopafstand van de begraafplaats, en haalde in de rommelkamer uit een sigarendoos een Britse onderscheiding. Hij spelde hem op de revers van zijn colbert en liep weer naar de ingang van de begraafplaats, waar de plechtigheid op punt van beginnen stond. Enkele Britse militairen zagen hem, snelden toe en begeleiden hem naar een van de eerste rijen. Wat bleek, Charles had voor zijn oorlogsdaden een hoge Britse militaire onderscheiding gekregen, één van de hoogste onderscheidingen die ze kennen. Vrijwel niemand in zijn omgeving wist er van, hij sprak er nooit over. Maar op de begraafplaats werd hij met alle mogelijke egards omringd.

Verhalen, verhalen, er zijn er vele. We hebben het er zaterdagmorgen nog eens over gehad. Nostalgie, maar waardevol om het er over te blijven hebben. En enigszins van afstand zagen we enkele honderden para’s springen, er was muziek en er waren, zoals ieder jaar, schitterend door liefhebbers onderhouden oude militaire voertuigen. Ach ja, het is al weer 77 jaar geleden.

Door Gerard van Wijk