Kettinggesprek met Jo Blom: 'Het geheim van Duivendrecht'

DUIVENDRECHT Jo Blom woont al 49 jaar in Duivendrecht. Ze is historicus en houdt van de petit histoire: kleine, soms pikante verhalen uit de geschiedenis. Ook is ze trouwambtenaar, gids en voorzitter van Stichting Oud Duivendrecht. In die hoedanigheid zet ze zich in voor het behoud van historisch erfgoed in het dorp. Wes Korrel wil daarom van Jo weten: Hoe kunnen we de cultuurhistorische elementen in onze gemeente behouden voor de toekomst?

Hoe is de stichting Oud Duivendrecht ontstaan?

"De stichting bestaat dit jaar twintig jaar. Op 4 juni vieren we ons jubileum. De stichting is uit nood geboren. Bij de oprichting liepen de boerderijen naast de katholieke kerk gevaar. Ze waren vervallen en de gemeente wilde ze laten slopen, om de grond te verkopen. In Duivendrecht stonden vroeger zo'n negentien karakteristieke boerderijen. In 1998 waren er nog vier over. Daar dreigden er twee van te verdwijnen. Waar het dorp voorheen weinig protesteerde tegen bouwplannen, was nu de maat vol. Er mocht niet nog meer cultuurhistorisch erfgoed verdwijnen."

Hoe is het afgelopen met de boerderijen?

"In 2003 zijn ze alsnog aangewezen als rijksmonument. De boerderijen zijn verkocht. Inmiddels is eentje volledig gerestaureerd en de andere is bijna klaar. Gelukkig waren er mensen bereid om geld en liefde in de boerderijen te steken, zodat ze behouden zijn gebleven. Het behoud is grotendeels aan de bevolking van Duivendrecht te danken. Dorpsleden waarschuwden ons wanneer er sloopwagens in de buurt waren, zodat we actie konden ondernemen en de zaak scherp in de gaten konden houden."

Kun je een tipje op de sluier op lichten wat betreft de historie van Duivendrecht?

"Duivendrecht is duizend jaar oud. Het begon als kleine nederzetting met een aantal boerderijen. Daaromheen (moeras)land. Door het dorp liep een belangrijke weg van Utrecht naar Amsterdam. De bisschop van Utrecht had het hier voor het zeggen. Later, in de tijd van Napoleon, lag Duivendrecht aan de route van Parijs tot Amsterdam. Duivendrechters noemen de Rijksstraatweg dan ook wel Parijse weg. Napoleon heeft zelfs nog een bezoek gebracht aan het dorp, in oktober 1811. Het dorp bestaat uit bouwwerken met heel diverse bouwstijlen. Het is een lintdorp: in eerste instantie werd gebouwd langs de Rijksstraatweg, pas later kwamen er zijstraten. Juist die diversiteit aan bouwstijlen maken dit lintdorp bijzonder. Pas in de jaren zestig kwamen de eerste flats. Die worden hier aangeduid als Chinese muur. Die muur schermt ons af van de wereld. Veel mensen kennen Duivendrecht alleen van de flats. Ze weten niet dat er een mooi historisch deel achter verborgen gaat. Dat is ons dorpsgeheim."

Hoe zag Duivendrecht er 49 jaar geleden uit?

"Toen wij hier kwamen wonen, in één van de eerste flats, keek je nog uit over de weilanden. Aan de Rijksstraatweg zaten allerlei kleine winkeltjes, onder meer melkwinkels. Ook was er een dame die nachthemden - van die grote tentzeilen- en directoirs (onderbroeken) verkocht. Er was tevens een oude Spar, waar het nog rook naar kruidenier. Daar wachtte je op je beurt tot je werd geholpen, en werden ondertussen de nieuwtjes uitgewisseld."

Waar zet de stichting zich nu voor in?

"We volgen als stichting nauwgezet de ontwikkelingen. De Duivendrechtse bevolking is gelukkig zeer oplettend. De gemeente heeft onlangs een gemeentelijk erfgoedbeleid vastgesteld. Dat betekent dat historisch erfgoed in kaart wordt gebracht, wat de kans op behoud vergroot. Wij zijn hiervoor in overleg met de gemeente, zodat we hen op gebouwen van historische waarde kunnen wijzen. Voorbeelden zijn de oude school achter de kleine kerk en de pastorie bij de Urbanuskerk. Over de laatste gaat het kerkbestuur. Maar wat betreft de oude school heeft de gemeente wel iets in de melk te brokkelen. Als stichting streven we ernaar om oud Duivendrecht aan te laten wijzen als beschermd dorpsgezicht, zodat er niets mee gebeurt."

Jo draagt Niek Heering voor als volgende kandidaat. "Ze is voorzitter van de stichting Vrienden van Duivendrecht. Ik wil haar vragen waarom ze Duivendrecht dè plek vindt om te wonen."