‘Acht tot elf procent van Edenaren is laaggeletterd’

EDE De campagne 'Gelderland geletterd' is afgelopen vrijdag gestart. ,,We willen mensen in Gelderland, die niet geletterd zijn wel geletterd krijgen. Onder de bevolking van Ede is acht tot elf procent van de inwoners laaggeletterd. Je moet daarbij denken aan mensen, die helemaal niet kunnen lezen of schrijven. Of mensen die wel een beetje kunnen lezen en schrijven, maar niet genoeg om zich in het dagelijkse leven met taal te redden," zegt Annelies Berk van het Taalhuis Ede.

Jan de Boer

Verder kun je mensen die Nederlands als moedertaal spreken en mensen die Nederlands als tweede taal leren onderscheiden. ,,Ik vind het lastig om een brief van de gemeente of het UWV te lezen," legt Esther In 't Veld uit. ,,Dat zijn echt brieven, die voor mij niet te begrijpen zijn. Dan moet ik naar mijn vader om te vragen 'pap, zou jij die brief voor mij in makkelijk Nederlands kunnen vertalen'. Ik snap het niet, een normale brief gooi je dan gewoon de prullenbak in."

DOELEN Daarom ook probeert Esther om via het Taalhuis haar Nederlands op te krikken. ,,Ik weet dat ik laag geletterd ben, daar schaam me absoluut niet voor. Ik durf hulp te vragen. Daarmee ben ik heel ver gekomen. Ik ben taalambassadeur. Mijn doel is om de gemeente, het UWV of belangrijke zorgverzekeraars te laten inzien dat -- als zij een belangrijke brief schrijven - die brief ook voor laaggeletterden in makkelijk Nederlands leesbaar moet te begrijpen zijn."

Laaggeletterden krijgen vaak problemen met instanties, omdat zij een belangrijke brief hebben gemist, weet Esther. ,,Bijvoorbeeld dat je een medische keuring moet hebben of dat je geld terugkrijgt van het UWV of van een ziektekostenverzekering. Ik kreeg door het weggooien van allemaal brieven opeens een stapel zodat mijn vader zei 'Esther, zou je niet eens het stapeltje gaan opruimen'. Dat hebben we samen gedaan. Sinds ik bij het Taalhuis ben, zie ik een verbetering. Ik voel me er prettig bij."

SPREEKUUR Volgens Annelies Berk gaat Jong Wan Wijters starten met het digitale spreekuur, iets wat hij nu elke vrijdag van 14.30-17.30 uur doet.. ,,Er komen vaak mensen met vragen als 'hoe moet ik een document printen', 'ik wil maar twee documenten printen van de vijf'. Belangrijk is hoe doe je dat, want je moet natuurlijk wel betalen voor de prints. Je wilt meer printen dan nodig is. Ook kun je via hem leren, hoe je een DigiD kunt aanmaken. Dat is natuurlijk wel heel vertrouwelijke informatie waar je mee te maken krijgt. Met zijn achtergrond is Jong Wan de persoon, die daar heel zorgvuldig mee om kan gaan. En alles weet."

,,Vanuit mij ervaring weet ik ook hoe de overheid functioneert," zegt Jong Wan. ,,Ik heb aan de aanbodzijde verkeert en verkeer nu aan de vraagkant. Ik heb de knowhow om het digitale spreekuur te verzorgen. Bij andere bibliotheken heb ik gekeken hoe het werkt. Zorgtaken van de gemeente komen steeds meer op het bordje van de bibliotheek. Overheden heb steeds minder tijd om de burger te helpen bij de digitale dienstverlening."