Bouchra Lahrech, Soumaya Ouarghi en Cathelijne Wijnberg.
Bouchra Lahrech, Soumaya Ouarghi en Cathelijne Wijnberg. Mathilde van Ravensberg

'Zelfbeschikking cultureel bepaald'

6 maart 2019 om 11:02 lokaal

EDE In hoeverre kunnen vrouwen eigen keuzes maken en zelf beslissen over hun leven? Dat is sterk cultureel bepaald, blijkt uit een gesprek met vier Edese vrouwen van verschillende komaf.

Zo vanzelfsprekend als het nu is dat vrouwen in Nederland volledig op eigen benen staan, zou je bijna vergeten dat pas in 1956 de wet handelingsonbekwaamheid is afgeschaft. Tot die tijd moesten getrouwde vrouwen nog hun man om geld en toestemming vragen als ze wat wilden kopen. Toch zijn in de multiculturele samenleving van tegenwoordig de zelfbeschikkingsrechten nog niet voor alle vrouwen op hetzelfde niveau.

MANNEN Soumaya Ouarghi (48) heeft een Marokkaanse achtergrond. Hoewel geboren en getogen in Nederland, trouwde ze met een Marokkaanse man die haar ouders voor haar geregeld hadden. ,,Zo was hun cultuur", vertelt ze. ,,Ze stelden diverse mannen aan mij voor en na een aantal weigeringen moest ik wel akkoord gaan, anders zouden er twijfels komen." Ook in de keuze voor een opleiding voelde ze de beperkende hand van haar ouders. ,,Ik wilde naar de marechaussee, maar dat vonden mijn ouders geen baan voor een meisje."

NIET KWETSEN En dus deed ze het niet, want 'je wilt niet tegen je ouders ingaan'. Die beperkte zelfbeschikking zette zich door in haar huwelijk. ,,Mijn man bepaalde de koers", vertelt ze. Tot het moment dat ze geestelijk onderdoor ging aan deze vorm van onderdrukking. ,,Ik heb toen voor mezelf gekozen en ben gescheiden." Dat gaf haar vrijheid om eindelijk zelf keuzes te maken, vertelt ze. Toch blijft er een maar, want ze wil haar ouders niet kwetsen.

ZOEKTOCHT Het leven van Cathelijne Wijnberg (48) kan bijna niet meer tegengesteld zijn. ,,Ik kreeg alle vrijheid om te kiezen, op alle gebieden." Toch hadden haar ouders wel verwachtingen wat betreft opleiding, vertelt ze. ,,In hoeverre ben je werkelijk helemaal vrij in al je keuzes, dat is voor mij nog steeds wel een zoektocht."

Met de gedachte dat een man boven de vrouw zou staan, heeft ze helemaal niets. ,,Geen man vertelt mij wat ik moet doen", lacht ze. ,,Gelijkwaardigheid vind ik zo belangrijk." Ze is zelf gescheiden en die keuze vond ze de ultieme vorm van zelfbeschikking. Toch blijft ze wel nieuwsgierig naar hoe de processen tussen man en vrouw lopen. ,,Ik onderzoek momenteel in hoeverre ik een man denk nodig te hebben in mijn leven."

STEUN Zahra Hadrami (in verband met haar veiligheid is deze naam gefingeerd), komt uit Irak. Ze is gescheiden en voedt haar kinderen alleen op. Dat is in Nederland veel beter te doen dan in Irak, vertelt ze. Volgens de wetgeving van haar land mag een man wel meerdere vrouwen hebben, maar mag een vrouw niet zelf scheiden. Toch voelt ze zich nog niet vrij om zelf haar keuzes te maken. Haar ex-man en schoonfamilie bepalen namelijk nog steeds wat ze moet doen, min of meer in de vorm van schatplichtigheid. ,,Ze zeggen: 'door ons ben jij hier in Nederland'. Als er iets niet goed gaat, bijvoorbeeld met de kinderen, krijg ik de schuld. Gelukkig steunen mijn ouders me wel op een positieve manier."

LEIDER Bouchra Lahrech (47) heeft ook een Marokkaanse achtergrond. Zij mocht wel een eigen partner kiezen, mits hij moslim was. Maar dat laatste vindt ze prima. ,,Ik vind het fijn dat ik zelf mag bepalen wat ik belangrijk vind. Daarbij is Allah wel mijn leider." Lahrech noemt zich het type 'hart op de tong'. ,,Ik maak graag alles bespreekbaar en wil altijd weten waarom dingen gaan zoals ze gaan."

TABOES Ze is opgegroeid in Nederland en vindt dat ze nooit is beperkt door haar ouders of cultuur. Toch heeft ook zij geworsteld met een beperking in handelingsvrijheid die volgens haar zeggen meer in haar eigen hoofd zat, namelijk het gevoel van sociale controle. ,,Wat zullen ze van me vinden. De gedachte dat de omgeving door een vergrootglas naar me keek." Ze nam de opvatting mogelijk mee, denkt ze, in de twee jaar dat ze als puber in Marokko woonde, bij familie. ,,Daar leerde ik over taboes. Alles was daar hchuma (spreek uit hsjoema), wat betekent 'daar praat je niet over'."

De laatste jaren heeft ze dit gevoel van zich af kunnen gooien. ,,Het voordeel van leven in Nederland is juist dat jouw mening er mag zijn en je kunt zeggen wat je vindt." Meer over dit onderwerp tijdens de viering van de Internationale Vrouwendag op vrijdag 8 maart van 17.00 uur tot circa 23.00 uur in het Kernhuis in Ede.

[In aanloop naar de Internationale Vrouwendag op vrijdag 8 maart publiceert Ede Stad drie artikelen. Lees hier het eerste en tweede artikel. De verhalen komen tot stand in samenwerking met de werkgroep Wereldvrouwen uit Ede.

Mail de redactie
Meld een correctie

Deel dit artikel via:
advertentie
advertentie