Samen speuren naar erfgoed

EDE Eind deze maand begint in de provincie Gelderland het project 'Erfgoed gezocht'. Iedereen die geïnteresseerd is in het verleden en in archeologie kan mee speuren met archeologen en op zoek gaan naar archeologische resten. Er is al veel bekend, ook over Ede en omgeving, maar nog lang niet alles.

Danny van Zeggelaar

Door middel van het AHN (Actuele Hoogtebestand Nederland), is perfect te zien waar in Nederland archeologische resten liggen. ,,De overheid, provincie en waterschappen hebben een hele gedetailleerde hoogtekaart gemaakt", legt projectleider Eva Kaptijn uit. ,,Die kaart is vrij toegankelijk en wordt gebruikt om bijvoorbeeld de staat van de dijken te controleren. Maar archeologen gebruiken 'm ook."

De kaart is namelijk dermate gedetailleerd, dat bijvoorbeeld heel goed grafheuvels te zien zijn, die op de Veluwe veel voorkomen. ,,De metingen gaan door vegetatie heen", zegt Kaptijn. ,,In het bos zie je bomen, struiken, varens. Daar zie je die hoogteverschillen niet zo. Maar op de hoogtekaart kun je die kleine verhogingen wel zien."

PUBLIEK En dus roepen de archeologen de hulp in van het publiek. In twee fases wordt het publiek bij 'Erfgoed gezocht' betrokken. ,,In de eerste fase kan iedereen met een computer meedoen. Enige voorkennis is niet vereist", zegt Kaptijn. ,,De site gaat eind april in de lucht, en wie op de site kijkt, ziet kaartjes van een gebied van driehonderd bij driehonderd meter.

Er wordt dan gevraagd om drie soorten archeologische resten: grafheuvels, Celtic Fields en houtskoolmeilers. Op de site komt een handleiding, en met een simpele druk op de knop kunnen mensen aangeven wat ze op de kaart zien."

VEEL TE ZIEN In de gemeente Ede is volgens Kaptijn al veel bekend. Maar dat wil niet zeggen dat er niets nieuws meer te vinden is. ,,De meeste mensen kennen de Ginkelse Heide wel. Daar ligt echt ontzettend veel", vertelt ze. ,,Grafheuvels, Celtic Fields, je ziet op de hoogtekaart heel mooi de resten van het Belgenkamp uit de Eerste Wereldoorlog. Maar we weten zeker dat we meer gaan zien."

Dat blijkt ook uit een test. Het project wordt samen met de Universiteit Leiden gedaan. ,,Ze zijn in Leiden bezig met een computersysteem. Eigenlijk net zoiets als wat Facebook gebruikt om gezichten te herkennen. Dat moet dit systeem worden voor de archeologie. Zodat het systeem weet: zo ziet bijvoorbeeld een grafheuvel eruit", zegt Kaptijn. ,,Uit een test, onder meer in de omgeving van Ede blijkt dat de computer ongeveer dubbel zoveel grafheuvels vindt als een mens. We weten niet hoe dat op de hele Veluwe is, maar uitgaande van de proef gaan we van duizend wellicht wel naar tweeduizend grafheuvels."

En dan komt de volgende stap: het veld in. Ook daarbij zijn de vrijwilligers meer dan welkom. ,,We moeten alle nieuwe resten ook controleren. Niet elk heuveltje zal een grafheuvel zijn."

Op 10 mei start het hele project via www.zooniverse.org.