'De familie vindt dit superleuk'

LUNTEREN Een immens groot bord aan de wand toont de vertakkingen van de stamboom van de familie van Kees van Burgsteden (79) uit Lunteren. Zijn achternaam is afkomstig van een klein gebied in De Glind, bij Achterveld, het dorp waar hij geboren en getogen is. Kees spitte dertien generaties terug in zijn familiegeschiedenis, tot het jaar 1550.

Freek Wolff

Inmiddels woont Kees alweer 46 jaar in Lunteren. Op de tafel in de woonkamer liggen stapels papieren dossiers, pennetjes en kwastjes voor de kalligrafie die hij toepaste voor de poster. Ook dat heeft te maken met zijn grote passie: de genealogie van zijn familie.

Meteen vertelt de Lunteraan over zijn voornaam, want zijn doopnamen zijn Cornelis Wilhelmus, terwijl zijn roepnaam Kees gewoon met een k wordt geschreven. Hij legt uit dat de doopnamen in de genealogie belangrijk zijn. ,,In mijn stamboom zijn de familieleden voor 95 procent wel gedoopt. In de recentere periode wordt van een doopnaam als Johannes Wilhelmus de roepnaam Jan-Willem gemaakt. Het oudste kind werd vroeger altijd naar opa of oma vernoemd van de vader en het tweede kind naar de opa of oma van de moederskant. En zo ging die vernoeming over en weer door met het derde en vierde kind. De eerste vier kinderen impliceerden gelijk wederzijdse ouders. Dan wist je hoe het zat. En als dat niet klopte, zat je fout. Dat strakke systeem is er van oudsher in geslopen, terwijl het instellen van familienamen door Napoleon op onze familie geen invloed heeft gehad."

SEMI-PROFESSIONEEL ZANGER Van Burgsteden genoot een technische opleiding. Hij werkte bij een ingenieursbureau voor scheepstechniek en centrale verwarming. Vervolgens studeerde hij marketing, waarna hij een eigen bedrijf in Achterveld leidde, breed georiënteerd op installatie van gas, water, lood en verkoop van huishoudelijke artikelen. Vervolgens kwam hij als manager terecht bij Husqvarna (later Electrolux). Weer later werd Van Burgsteden bedrijfsadviseur, waarna hij bleef hangen als adjunct- directeur bij een elektrotechnisch bedrijf in Soesterberg.

,,Ik werkte door het hele land. Daarnaast zat ik in besturen, zoals van zangkoren en openbare basisschool De Sprong. Ik ben ook semi-professioneel zanger. Zingen als tenor is mijn hobby en dat is een beetje uit de hand gelopen. De concerten waarin ik zong, waren voornamelijk klassieke oratoria en opera's." Bovendien was Van Burgsteden een paar jaar bestuursvoorzitter van de Dorpsraad in Lunteren. Kees heeft uit zijn twee huwelijken vier kinderen, twee dochters en twee zonen: Marian, Henry, Sander en Evelien.

BIJNAMEN Hij groeide op in Achterveld. Hier heeft Kees nog twee broers wonen: Joep en Gerard, plus zijn schoonzuster Bets. Ook wonen er een aantal neefjes en nichtjes en zijn oudste dochter Marian. Als kind was hij al gefascineerd door het fenomeen familie, maar het bleef bij wat flarden informatie. ,,In die tijd werden veel bijnamen gebruikt, want je had wel zeven personen in de familie met de naam Jan. Ze werden altijd vernoemd. Bij mijn vader waren ze met z'n tienen, van wie er acht zijn getrouwd, waar zeven jongens met de naam Job zijn genoemd. Dan moest je wel weten wie wie was. Daarom werden ze vernoemd naar de boerderij of het huis waar ze woonden. Mijn tante was Geertje van de Berken, want haar woning had als naam De Berken. Of Marinus van Hoolhorst, want hij woonde op Hoolhorst. En zo had je Job van Burgsteden. Hij dronk behoorlijk, dus noemden ze hem Job Zuup."

STEDE BIJ DE BURCHT Zo ontstond de familienaam van Kees, vernoemd naar het buurtschap Burgsteden. De Lunteraan toont een kaartje waar deze locatie op staat, binnen de grenzen van De Glind. ,,Ik heet Kees, ging weg en ik kwam van Burgsteden. Zo kun je ook de namen zien als Van Barneveld of Van Amersfoort. Mensen die uit die steden kwamen. Er zijn veel familienamen ontstaan doordat mensen verhuisden. De namen werden vernoemd naar de regio, een boerderij, een gebied, een landgoed of een buurtschap. Sommige van die plekken werden kerkdorpen, zoals Achterveld. Burgsteden is een landbouwgebied gebleven, ooit 350 hectare. Daar heeft mijn familie eeuwen gewoond." Een kaartje toont de exacte plek tussen de Scherpenzeelseweg, de Helweg en de Postweg. Het ligt tegen de Glinderbeek aan. Ook boerderij De Knip en de burcht De Glindhorst staan erop getekend. ,,De naam Burgsteden komt van de stede bij de burcht."

HOOLHORST Kees legt ook uit dat de boerderijen in de familie vernoemd werden als ze in de familie bleven. ,,Standaard had je opeenvolgend Groot, Klein en Nieuw geplaatst voor de naam, zoals Hoolhorst. Ik ben geboren op de boerderij Klein Hoolhorst. Die bleef in de familie, tenzij er geen opvolgers waren."

Kees pakte op 37-jarige leeftijd gewoon het telefoonboek om toch eens te kijken of hij meer familieleden kon traceren, ook als dit geschreven werd als Burgstede (zonder n) of Burgsteeden (met extra e). Hij belde mensen op en vroeg of hij langs kon komen voor een praatje. ,,Dat vonden ze meestal heel interessant, want ze wilden ook wel weten waar ze vandaan kwamen. Twee vragen vonden mensen altijd interessant: of we familie van elkaar waren en of zij van adel waren."

STAMBOOMPUZZEL Vervolgens deed Kees steeds meer onderzoek en dook hij dieper in de geschiedenis van zijn familie. Hierbij vond hij veel in de archieven van gemeenten als Amersfoort, Zutphen, Apeldoorn, Rotterdam, Ede, Barneveld en Utrecht om de stamboompuzzel te kunnen leggen. ,,Ik kwam er al snel achter dat de informatie van het internet vaak niet betrouwbaar is. Daarom ga je zelf kijken waar en hoe het staat geschreven in de doopboeken en overlijdensaktes. Frappant is dat je ziet dat niet iedereen wettelijk trouwde. En aan de andere kant soms twee keer in de kerk, bijvoorbeeld in de katholieke en gereformeerde kerk, want de gemeenten gingen de namen pas later registreren. De grote archieven zijn tegenwoordig moeilijker te raadplegen, in verband met de privacywet. Je moet nu eerst veel formulieren invullen en ze willen precies weten wie je bent en wat je met de informatie doet. Je mag nu alleen vrij publiceren over mensen langer dan honderd jaar na de geboorte, vijfenzeventig na het huwelijk en vijftig jaar na het overlijden. Over een deel van de mensen die nu nog leven, kan ik nu niet zomaar schrijven, of ik moet toestemming krijgen."

In de beginjaren had Kees nog geen computer. Hij noteerde hij zijn ontdekkingen met de hand. Zijn buurvrouw Renée von Bergh vond hij bereid om voor hem een eigen website te bouwen, zodat hij geen boek hoefde te schrijven. ,,Dat is ideaal, omdat je hier eenvoudig iets kunt aanpassen als je nieuwe informatie hebt gevonden."

STAMVADER De onderzoeker kon zijn familiewortels terugvinden tot het jaar 1550. Kees is zelf van de veertiende generatie. De stamvader is ene meneer Cornelissen. ,,In die tijd werkte het zo dat de voor- en achternamen steeds omgedraaid werden. Een heel ander systeem dan tegenwoordig, omdat er gewoon nog geen officiële achternamen bestonden. Zo werd de zoon van Jan Cornelissen genoemd als Cornelis Jansen. Dat betekende dat je de zoon van Jan was en vernoemd was naar je grootvader. De achternaam kon eenvoudig de voornaam worden." Dat maakte het traceren van de familie niet gemakkelijker. Adellijke families zijn vaak verder in de tijd terug te vinden. Soms werden wel de namen geregistreerd van de families die grond van de adel in bruikleen hadden.

TABAKSINDUSTRIE Ron uit Leusden, een achterneef van Kees, was bij zijn neef in Canada op bezoek. Hij wilde graag weten hoeveelste generatie veeteler hij op rij was in de familie. ,,Hij dacht zelf dat hij de vierde generatie was, maar we ontdekten samen dat hij van de twaalfde generatie was die vee hield. In mijn eigen familietak kom je altijd landbouwers tegen. Maar nu kom je die nauwelijks meer tegen."

Kees ontdekte in zijn familie vier hoofdlijnen, goed zichtbaar op een enorm wit bord aan de muur: de Amerongse tak, de Amersfoortste tak, de Achterveldse tak en de Barneveldse tak. ,,Maar de aansluiting op de vierde kan ik niet helemaal goed vinden, daar ben ik nog steeds naar op zoek."

SCHIPPER Wel vond hij waar de verschillende familietakken vooral goed in zijn geweest als het gaat om het verdienen van de kost. Zo stond de tabaksindustrie centraal bij de Amerongse en Amersfoortse tak. ,,Er was een schipper die vanuit Amerongen op Rotterdam voer. Hij heeft ook in die stad gewoond, terwijl hij een vrouw uit het havenstadje Zutphen kreeg. De overige familieleden in de Amerongse lijn zijn allemaal vakmensen geworden, zoals timmerman en meester schoenmaker, omdat de tabaksindustrie seizoenswerk was. De Amersfoortse tak bracht vooral mensen voort die in de administratieve en bestuurlijke branche terecht kwamen. Deze tak is begin twintigste eeuw volledig uitgestorven. Mensen van de Achterveldse tak, waar ik toe behoor, bleven bijna allemaal landbouwer. Mijn vader komt uit een gezin van tien en acht van hen zijn boer geworden."

De Amersfoortse familietak breidde zich enorm uit. Kees ontdekte dat één man vader van negen kinderen was, met als gevolg 76 kleinkinderen. De huidige Amersfoortse tak is ontstaan uit de Achterveldse en is nu de grootste.

BOEIEND Kees van Burgsteden vindt het stamboomonderzoek zo boeiend, omdat hij hiermee veel mensen uit de vergetelheid haalt. ,,Op de poster aan de muur zie je in één oogopslag hoe de hele familie zich heeft ontwikkeld. 99,9 procent is correct." Hij vond uiteraard ook veel foto's uit de oude doos van zijn familieleden, maar hier streeft hij geen volledigheid na. In zijn kamer hangen twee lijsten met een aantal zwart-wit-plaatjes, met personen in illustere oude kleding. ,,Dat mannetje met zijn handen achter de bretels is de stamvader van de Amersfoortse tak. De man op de foto is Jan van Burgsteden, geboren in 1875 op boerderij Klein Emelaar in Achterveld.

Hij ziet er trots uit." Een ander werd ridder in de orde van Oranje Nassau, omdat hij zich ingezet had voor de arbeidersbeweging. Er zijn ook veel foto's en verhalen te vinden op de website van Kees. ,,De familie vindt dit superleuk. Mensen die op zoek zijn naar hun voorvaderen, ook van de zijtakken met andere familienamen. Ik ben mezelf eigenlijk een beetje aan het vereeuwigen in het werk van de genealogie. De familie in Canada en Australië, met aangetrouwde familieleden, heeft mijn website ook ontdekt."