De VAR blijft een thema van discussie

De Video Assistant Referee (VAR) in het voetbal is onderwerp van gesprek. In stadia, thuis op de bank, tijdens wedstrijden en op feestjes. Zelfs op de lokale amateurvelden, waar niet eens gebruik gemaakt wordt van videoarbitrage, komt het regelmatig voorbij. De VAR werd in het seizoen 2016/2017 mondjesmaat ingevoerd met als voornaamste doel het spel eerlijker te maken. Geen grove dwalingen meer zoals de handsbal van Fransman Thierry Henry tijdens het WK-kwalificatieduel met Ierland in 2009 of de 'hand van God' die Maradona tijdens de WK-kwartfinale van 1986 hielp scoren. Nee, objectiviteit en eerlijkheid. Helaas blijft er ruimte voor interpretatie, ook met de VAR. Interpretatie die leidt tot inconsequente beslissingen en vergaande gevolgen kan hebben, want de belangen in het voetbal zijn groot.

Invloed op het veld
Voor de Engelse Premier League hebben ze berekend dat slechts 4 clubs dezelfde positie op de 2019/2020 ranglijst zouden innemen als de VAR niet was ingevoerd. De vraag is of de posities nu eerlijker zijn dan voorheen. Aan het einde van het seizoen wanneer het aankomt op degradatie, wat miljoenen kan schelen in de Premier League, hoop je dat dit inderdaad het geval is. Het grootste pijnpunt is dat men duidelijkheid en gerechtigheid verwacht, maar dat dit met de VAR ook niet altijd te bereiken is. Scheidsrechter Dennis Higler zegt dat we niet moeten kijken 'is iets een betere beslissing?', maar naar 'is het duidelijk voor iedereen, dat iets fout is'. Het moet dus voornamelijk draaien om het voorkomen van overduidelijke fouten. Over het algemeen vindt men de VAR goed. 50 procent van de Nederlanders vindt het eerlijker. Toch is er ruimte voor verbetering. Terughoudendheid is daarbij een veelgebruikte term. Vitesse-coach Leonid Sloetski benoemt tevens het belang van 'een consistente lijn' in beslissingen.

In de Champions League heeft de VAR al voor enerverende momenten gezorgd. Tijdens de 2018/2019 kwartfinale Manchester City – Tottenham keurde de VAR een buitenspelgoal af, maar een mogelijke handsgoal goed. City won met 4-3, genoeg voor Tottenham om op uitgoals door te gaan. Ook Ajax kreeg dit seizoen tijdens het 0-1 verlies thuis en 4-4 gelijkspel uit tegen Chelsea te maken met controversiële VAR-beslissingen. Op 24 november heeft Ajax bij Betway footballwedden een quotering van 51,00 om de 2019/2020 Champions League te winnen. Liverpool, zesvoudig kampioen en titelverdediger, heeft een quotering van 7,00, terwijl recordhouder Real Madrid met 13 titels een quotering van 17,00 heeft.

Invloed op fans
Fans hekelen voornamelijk het wachten op een beslissing. Zeker als ze in het ongewis zijn waarom de VAR ingrijpt. Na de introductie van videoarbitrage in de Eredivisie was 'beter geïnformeerd worden' dan ook een verbeterpunt voor de KNVB. In stadia waar gebruik gemaakt kan worden van videoschermen, wordt nu vanuit het ARAG KNVB Replay Center met de toeschouwers gecommuniceerd wat de VAR controleert. Daarnaast wordt het juichen als minder aantrekkelijk ervaren. Een doelpunt kan plots afgekeurd worden, omdat een speler net hinderlijk buitenspel staat of een overtreding heeft begaan. In hoeverre weegt de 'eerlijkheid' dan op tegen het verstoorde juichen? Aan de andere kant kan er 2 keer gejuicht worden als een doelpunt toch doorgaat.

Invloed op scheidsrechters
Voor scheidsrechters geeft de VAR ondersteuning, maar het vereist in bepaalde situaties toch een andere benadering. Sander van Roekel, assistent-scheidsrechter van Team Björn Kuipers, gaf al eens aan dat het voor hem ook wennen was. 'Als je nu bijvoorbeeld denkt dat een aanvaller 10 centimeter buitenspel staat, laat je de vlag naar beneden.' Hierdoor krijgt de aanvaller voordeel en kan de VAR bij een eventueel doelpunt vaststellen of het inderdaad buitenspel was. Scheidsrechters hopen dat de VAR weinig tot helemaal niet hoeft in te grijpen, want dat betekent dat het op het veld goed gaat. Dennis Higler, die eerder dit jaar als VAR op het WK Onder 17 mocht optreden, geeft aan dat scheidsrechter zijn een 'ervaringsvak' is. Aangezien de VAR pas kortgeleden zijn intrede heeft gemaakt, kan je stellen dat scheidsrechters dus nog niet genoeg ervaring op hebben kunnen doen.

Dat er na de invoering van de VAR nog steeds plaats is voor discussie was te verwachten. Sommige regels in het voetbal hebben nu eenmaal ruimte voor interpretatie en iedereen zal zijn eigen perspectief erop nahouden. Videoarbitrage zorgt wel voor duidelijkheid wanneer een beslissing overduidelijk fout is. Met tijd en ervaring kan de VAR hopelijk toch voor meer gerechtigheid zorgen.