In Memoriam: Gerrit Pater

EDE Ik mocht afgelopen donderdag nog een lang telefoongesprek voeren met Gerrit Pater. Bij leven oud-keeperstrainer van onder meer DTS Ede, GVVV, Blauw Geel ’55, SV Otterlo, MEC ’07, vv Kesteren en andere voetbalverenigingen. Wie had 72 uur later kunnen verwachten dat het voorgoed ons laatste gesprek was? Zondagavond volgde het trieste bericht dat Gerrit op 93-jarige leeftijd aan corona is overleden. En dat nadat hij net weer thuis was uit het ziekenhuis na een hartinfarct. 

Gerrit vertelde me dat hij achteraf had gehoord dat er een coronapatiënt naast hem had gelegen. ,,Maar mij maken ze niet bang.” Hoe bitter was achteraf de werkelijkheid. Een (sport) vriend, een fijne gesprekspartner maar bovenal een huisvader met zorg voor zijn echtgenote Nely is heengegaan. Het fietstochtje naar de Jan Th. Thooroplaan zal nooit meer hetzelfde zijn. was voetbal en ademde voetbal. We konden er uren over praten. Hij keek me door zijn bril indringend aan. En er volgde een monoloog waar geen speld tussen te krijgen was.

Vriend Pater had een verleden bij GVVV uit Veenendaal. Vol passie kon hij over zijn club GVVV vertellen. Trots was hij op de club die hij sinds de jaren zestig trouw was gebleven. Gerrit was keeper van het tweede elftal. ,,Voor het eerste was ik net niet goed genoeg. Misschien heb ik wel een goede keeperstrainer gemist”, zei hij met enige zelfspot. Die functie vervulde hij bij GVVV in combinatie met het trainerschap van het tweede team. Hij kreeg later de eretitel ‘lid van verdienste’ bij GVVV. Ik moest het als DTS’er vaak horen. ,,Daar (GVVV) werd ik echt gewaardeerd.” 

Keepers, dat was zijn passie. Menig jong talent heeft bij Gerrit de eerste keepersschreden gezet. Wat was hij trots op bijvoorbeeld Armand van den Top. Hij koesterde hem als jongeling. Schroomde niet kritiek op zijn keeperswerk te leveren. Maar glom van trots op het moment dat de jongeling furore maakte. Gerrit koesterde hem bij DTS Ede, maar volgde zijn prestaties later bij onder meer Vitesse, De Graafschap, AGOVV, FC Lienden of IJsselmeervogels op de voet. ,,Ik heb hem geen keepen geleerd. Maar misschien wel een klein beetje op weg geholpen.” Gerrit Pater was daarover bescheiden, maar ook trots. Maar dit is maar één van de vele talenten die hij het keepersvak tot op hoge leeftijd heeft geleerd. Een jaar of zeven geleden (2013) vond de toen 86-jarige Gerrit Pater het welletjes. Mede omdat het met zijn steun en zijn toeverlaat echtgenote Nely ook qua gezondheid wat minder ging. 

Ik zie Gerrit ergens begin negentiger jaren nog komen bij mijn club, toen nog DTS ’35 geheten. Om de een of andere reden was er tussen ons een klik. Die is tot het droevige bericht afgelopen zondagavond nooit meer verdwenen. We konden lezen en schrijven. Maar ook verschillen van inzicht met elkaar bespreken. En in die gesprekken ging het lang niet altijd alleen maar over de sport. Zijn geliefde voetbal. Nee, er was nog iets wat Gerrit tot op de dag van gisteren bezighield. Dat waren de verschrikkingen die hij heeft meegemaakt tijdens de Tweede Wereldoorlog en de strijd in Indonesië. Over die laatste periode heeft Gerrit mij lang niets willen vertellen. Tot een paar jaar geleden elk gesprek alsnog daarop terecht kwam. Beide perioden hebben op ‘de heer Pater’, zoals velen hem ook noemde, ongelooflijk veel indruk gemaakt. Het enige wat mij dan te doen stond was luisteren en nog eens luisteren. Gerrit moest zijn verhaal kwijt. Zoals hij dat ook op zijn manier deelde met de voormalige burgemeester Cees van der Knaap en anderen. Gerrit was groepscommandant in Indonesië geweest. Hij heeft daar verschrikkelijke dingen meegemaakt. Maar die echte details wil ik hier niet delen. 

Wel het feit dat hij mij vertelde het zo erg te vinden voor zijn Nely. De verkering was er al voor Gerrit naar Indonesië ging. Trouwplannen waren er volgens hem ook al. Maar de plicht, en dat heeft Gerrit op vele terreinen zijn hele leven zo gedaan, wachtte. ,,Maar zij (Nely) heeft op mij gewacht. In september waren wij zeventig jaar samen. Ik kijk dankbaar terug op die tijd. En nu Nely niet meer thuis kan wonen, bezoek ik haar zoveel mogelijk in het verzorgingstehuis.” Het was Pater ten voeten uit. Niet alleen vanuit plichtsbesef, maar vooral uit liefde wilde hij het liefst elke dag naar Nely bij Opella in Bennekom toe. ,,Ik voel dat nooit als een verplichting. Je wordt samen oud. Je maakt samen mooie en minder mooie dingen mee. Maar zo lang ik kan, koester ik mijn grote liefde”, vertelde Gerrit mij eens. En dat heeft hij tot de laatste dag van leven waargemaakt. 

Dienstbaarheid aan de sport, maar ook aan het maatschappelijke leven in het bijzonder tekende Gerrit Pater.

Hij was niet de gemakkelijkste. Niet voor anderen maar ook niet voor zichzelf. Gerrit praatte niet recht wat krom was. Daarmee maak je niet altijd vrienden en toch had hij weinig vijanden. Anders had Gerrit naast het sportwerk bijvoorbeeld ook niet het vrijwilligerswerk als kok in de weekenden in het verzorgingstehuis De Engelenburgh in Veenendaal volgehouden. Gerrit was niet alleen bij De Engelenburgh kok, maar ook in militaire dienst. De Indië-tijd, zoals Gerrit het noemde, heeft zijn leven beheerst. Maar ook had hij oog voor andere toekomstige sportontwikkelingen. 

Wat was Gerrit trots dat hij het vrouwenvoetbal altijd heeft gekoesterd. De energie en tijd die hij daarin heeft gestoken bij zijn DTS Ede maakte indruk. Namen noemen is ook in dit geval gevaarlijk. Maar samen met DTS Ede-keepster Simone Henzen, die hij decennia trainde, was vriend Pater later het ‘gezicht’ van de DTS Ede-keepersdagen. Die dag in de herfstvakantie was een hoogtepunt voor alle keepers die Gerrit koesterde. Van heinde en verre kwamen zij naar Inschoten. En voor ieder van hen, getalenteerd of niet, had Gerrit een vaderlijk woord over. Dat hij met de organisatie en medewerking moest stoppen deed Gerrit zichtbaar pijn. Afgelopen jaar (2019) kwam hij tot verrassing van velen op 92-jarige leeftijd nog een kijkje nemen. Hij glom van trots tot welk festijn zijn keepersdag was uitgegroeid. 

In de Edese sportwereld valt een leegte. Een leegte die aan de Jan. Th. Tooroplaan nog veel meer voelbaar zal zijn. Gerrit zal gemist worden. 

Maar het meest zullen Nely, zijn dochter, haar man, hun kinderen en kleinkinderen hem missen. Ik wens hun graag sterkte toe dit verlies te dragen. En vergeten zal ik Gerrit nooit. En dat zal voor zijn dierbaren maar ook geliefde clubs zeker niet anders zijn. Gerrit rust in vrede met de gedachte dat je een kanjer was. 

Eip Janssen.