'Het [ritme] zit erin gebakken'

Jan Groters vijftig jaar slagwerker

23 april 2019 om 12:57

Zijn wieg stond in Ede, waar hij deel uitmaakte van een gezin met acht kinderen. Hij kreeg de muzikale genen mee van zijn moeder, want vijf van haar broers waren tamboer bij De Harmonie. ,,Toen ik zeven jaar was kreeg ik de eerste les van haar jongste broer Bertus. Ik kon amper een trommelstok vasthouden, maar ik wilde dat graag. Mijn eerste les kreeg ik in een meubelfabriek. Ik was de kleinste en als ik les kreeg, deed ik mijn tong uit mijn mond van de spanning. Nee, nu doe ik dat niet meer (lacht)."

Vervolgens kreeg hij les van Joop van Ommeren, militair instructeur bij het Regiment Limburgse Jagers. Jan leerde zo het oude systeem van roffelen. De Edervener laat het verschil zien met het nieuwe systeem, door zijn handen op de knieën te slaan. ,,Die techniek heb ik zo van hem geleerd en dat bleef ik altijd doen met marsen op straat, al kan ik dat nieuwe ook wel slaan trouwens. Die man leerde me ook om mijn tong in de mond te houden. 'Anders sla ik hem erin', zei hij. Daar kreeg ik als ventje van een jaar of tien de tranen van in mijn ogen. Maar hij kreeg het zo wel voor elkaar en ik heb heel veel van hem geleerd."

DE HARMONIE Op zijn elfde mocht Jan voor het eerst als tamboer meelopen met het orkest van De Harmonie. Het uniform was zo groot dat de broek over de schoenen zakte. Ook de jas was te groot, zodat Jans handen nagenoeg onzichtbaar waren. ,,Ik weet nog dat mijn ouders langs de weg stonden te kijken. We speelden ook veel concerten in de muziektent langs de spoorlijn. Dan stonden er wel vijfhonderd mensen op de markt te luisteren."

Jan bleef bij De Harmonie totdat hij een jaar of zeventien was, want toen stapte hij over naar Excelsior Harskamp. ,,In Ede had je groepjesvorming, het was geen eenheid. Ze keken neer op de 'mindere man' en dat was jammer. Dat merkte je vooral als er instrumenten aangeschaft werden."

VERGIF Bij Excelsior werd hij met open armen ontvangen, want daar ontbraken tamboers volledig. Met dit orkest behaalde Groters in negen jaar tijd grote successen. ,,We werden tijdens concoursen elk jaar kampioen van Nederland. Daar kon je vergif op innemen."

Groters voer vervolgens vijf jaar lang op de koopvaardij en maakte in die tijd geen muziek meer. Maar toen hij verkering kreeg met de Veenendaalse Gerrie Demoed, koos hij ervoor om niet meer de zee op te gaan en ging hij in de bossen werken. Na het huwelijksbootje ging het stel in Ederveen wonen. Jan weet nog precies dat melkboer Kees Bos aan de deur kwam en zijn vrouw vertelde dat muziekvereniging Irene verlegen zat om een slagwerker.

VAN LUIJTELAAR EN HARSHAGEN ,,Ik heb een repetitie bijgewoond en merkte meteen dat dit echt een gezellige vereniging is. Dat was in het oude marktgebouw. Daarna hebben we nog geoefend op de zolder van de Juliananschool, in de eierhal en de laatste jaren repeteren we in de grote sporthal."

Groters is zeer content met de huidige dirigente Sandra van Luijtelaar, die alweer heel wat jaren het stokje bij Irene hanteert. De slagwerker heeft ook goede herinneringen aan de dirigent Andries Harshagen. ,,Hij heeft ons naar de top gebracht, want met Irene werden we ook kampioen van Nederland. Tijdens het Hoogovenconcours in Heemskerk hadden we de eerste prijs met lof. Daarom kreeg ons korps een splinternieuwe trompet en een enorme beker. Dat was echt een hoogtepunt."

DEEP PURPLE EN KERKMUZIEK Het muziekkorps telde ooit 52 muzikanten. Tegenwoordig zijn dat er dertig, maar met het jeugdorkest en de malletband erbij, zit Irene over de vijftig leden. ,,Het begint weer te groeien."

Ondanks zijn hoge leeftijd houdt Groters ook erg van moderne lichte muziek, zoals poprocknummers van Anouk en Deep Purple. ,,Dat is fantastisch om te doen. Maar we maken ook kerkmuziek hoor. Op 4 mei bij de dodenherdenking spelen we koralen en dat vind ik ook mooi om te horen, al hoef ik dan als slagwerker niets te doen. Mijn zoon Jos en kleindochter Nina blazen dan hun partijen mee. Onze dochter Bettina maakte vroeger ook muziek, maar is ermee gestopt. Mijn vrouw is ladyspeaker en zet zich in bij acties."

CESAR ZUIDERWIJK Jan Groters zit bij Irene al veertig jaar achter het drumstel. ,,We maken allerlei soorten muziek en dat is erg leuk voor een drummer." Als je hem vraagt naar zijn grote voorbeeld, noemt de Edervener Cesar Zuiderwijk van de popgroep Golden Earring. Elk jaar bezoekt hij Ahoy in Rotterdam om de grote taptoe bij te wonen. Hij weet nog hoe Zuiderwijk daar voor veel spektakel zorgde, met een drumstel hoog in de lucht en een orkest op de vloer. De Marinierskapel kan Groters ook erg waarderen, mede doordat zijn vader bij de mariniers werkte.

OPVOLGER Het belangrijkste van een slagwerker is volgens Groters om het juiste tempo te slaan. ,,Als ik ga jagen, doet het orkest dat ook. En ik moet natuurlijk goed naar de dirigent kijken, net als de blazers." De Edervener kan noten lezen en draait zijn hand niet om voor allerlei groovy stijlen, zoals Latin-muziek. Hij weet al wie zijn opvolger wordt, want dat is Gerdo ten Ham. ,,Een hele fijne jongen en hij heeft op een drumschool gezeten. Hij gaat langzamerhand het spelen op het drumstel overnemen en dan neem ik meer de andere percussie voor mijn rekening, zoals de pauken, het staande bekken of de castagnetten. Dan vlieg je van het kastje naar de muur, maar dat is wel mooi om te doen."

Marsmuziek blijft Groters voorlopig nog zelf op het drumstel spelen, omdat dit zijn specialiteit is en dat moet heel strak geslagen worden. De slagwerker oefent thuis nooit meer, want de ritmes zijn gesneden koek. ,,Het ritme verleer je niet, dat zit erin gebakken. Ik doe het met plezier. Ook omdat je bij Irene veel saamhorigheid hebt."

Irene speelt vaak in verpleeghuizen en met Koningsdag marcheren de muzikanten door de straat. Op 22 juni geeft Irene samen met Ons Genoegen uit Renswoude een gratis concert achter kasteel Bruinhorst.