Veldhuis marcheert blazend door 't park
8 juni 2021 om 10:35Hoorzitting: 'Doedelzak is eigenlijk een oorlogswapen'
Henny Jansen
EDE ‘Muziek of toonkunst is de kunstzinnige schikking en combinatie van de klanken van muziekinstrumenten en de menselijke stem om schoonheid van vorm dan wel uitdrukking van emotie te bereiken’, omschrijven woordenboeken. Het bijzondere is dat vrijwel ieder mens van muziek houdt. Maar de smaken lopen sterk uiteen. Ede Stad.nl verdiept zich in een serie ‘Hoorzitting’ in de favoriete actieve en passieve toonkunsten van inwoners. Xander Veldhuis is een fervent liefhebber van de doedelzak Zijn favoriete oefengebieden zijn Kernhem en het Proosdijpark.
De doedelzak is een rietinstrument waarbij het riet indirect bespeeld wordt via een luchtkamer en dus niet met de lippen of tong aangeraakt wordt, vermelden naslagwerken. De luchtkamer maakt het mogelijk om een continue luchtstroom te creëren, waardoor de klank niet door ademhalen hoeft te worden onderbroken. Doedelzakken zijn eigenlijk eerder een familie van muziekinstrumenten dan een enkel instrument. Zowel enkele als dubbele rieten worden toegepast.
OORLOGSWAPEN Volgens Xander Veldhuis moeten ze er in Ede nog een beetje aan wennen. De 26-jarige Edenaar erkent dat het geluid van de doedelzak nogal indringend is. Dat maakt oefenen in de buurt lastig. ,,Zo nu en dan krijg ik, ook op onvriendelijke toon, te horen me te verplaatsen naar andere oorden. Ik snap dat wel. Eigenlijk is het een oorlogswapen. Als afschrikmiddel. Vooral in de bergen. Ooit bedoeld om de vijand te laten weten dat ze eraan kwamen.”
Maar thuis oefenen valt ook niet mee. Dat vinden de buren niet zo fijn. Veldhuis woont met drie huisgenoten in het kader van begeleid wonen in een pand van Eleos, nabij het Edese centrum.
Veldhuis is ooit geadopteerd, maar wil daar niet zoveel over kwijt. ,,We hebben een goede band en zien elkaar iedere week. Mijn geboorteland is ook niet zo belangrijk. Ik voel me Nederlander en ben gelukkig hier.”
De doedelzakliefhebber noemt zich een ‘self-made man’. ,,Ik ben altijd bezig via de computer. Filmmontages en zo. Wat muziek betreft hoor je weleens dat het zes jaar duurt voordat je een doedelzak kunt bespelen. Pure onzin. Het begin is wél moeilijk. Het duurde wel een paar maanden om er geluid uit te krijgen. De druk moet altijd gelijk zijn. Mijn moeder zei eens ‘hoe kom je toch bij zo’n instrument?’. Ik antwoordde dat het simpel is om dingen waar je van houdt in praktijk te brengen.”
Veldhuis, horecamedewerker van beroep, laat de binnenkant van de zak zien. Het lijkt op een leren binnenband met een kunststof drainagesysteem, dat het speeksel moet opvangen. Alle rieten zijn afneembaar.
Nagenoeg iedere dag is de Edenaar met zijn instrument of muziek bezig. Een taptoe op de Edese markt inspireerde hem ooit.
p Een uitgebreide versie is als Premium-artikel te lezen op Ede Stad.nl