,,De Kop van Deelen is voor Ede min of meer een ver m'n bed show, daar gaan bewoners niet de straat op met spandoeken en ze willen al helemaal niet hun gelijk halen bij de Raad van State."
,,De Kop van Deelen is voor Ede min of meer een ver m'n bed show, daar gaan bewoners niet de straat op met spandoeken en ze willen al helemaal niet hun gelijk halen bij de Raad van State." Ted Walker

Inwonertal buurtschap Deelen vertienvoudigd

8 juni 2021 om 09:43

Column

EDE Buurtschap Deelen is in meerdere opzichten bijzonder. Het is in oppervlakte zowat de grootste buurtschap van het land, met alleen al een vliegbasis van vierduizend hectare. Het heeft een eigen postcode (6877) en dat is voor een buurtschap, inderdaad, bijzonder. Op het enorme oppervlak woont slechts een zestigtal mensen en dat is, inderdaad, ook heel bijzonder. Drie gemeenten rekenen Deelen tot hun territorium, jawel, bijzonder. Ede heeft de grootste part, Arnhem in het zuiden en Apeldoorn in het noorden pakken ook wat hectare mee. Omringd door bos en zandverstuivingen, het Deelerwoud (2380 hectare) en vliegveld Terlet, voor de zweefvliegers. De historie laat vermeldingen zien van eind 13e eeuw en in 1436 voor het eerst de naam Deelen. Volgens de Plaatsengids had Deelen in 1840 één pand met 69 inwoners en verondersteld wordt dat het hier gaat om een kazerne. Deelen heeft al meer dan één eeuw een roemruchte militaire geschiedenis. Een museum verhaalt daarvan.


De vliegbasis Deelen is opgericht in de Eerste Wereldoorlog. Bedoeling was verkenningsvluchten langs de oostgrens te maken. Met 700 hectare is de vliegbasis nu één van de grootste rijksmonumenten van Nederland. Het gaat om 200 monumentale gebouwen, van grote vliegtuighangars tot toilethuisjes, die het Rijksvastgoedbedrijf aan het opknappen is. Sommige gebouwen zijn weer in gebruik genomen, bijvoorbeeld als opslagruimte. Deelen heeft tot 1995 dienst gedaan als militair vliegveld. De vliegbasis is nog in gebruik door het defensie helikopter commando.


In de Tweede Wereldoorlog gebruikte de Duitse Luftwaffe deze luchtmachtbasis, de grootste in Nederland. De gebouwen zagen er uit als boerderijen, maar hadden wel muren van 50 centimeter beton en stalen luiken voor de ramen. Vanuit de lucht zag het er vredelievend uit, met opgezette koeien, om de suggestie te wekken dat we hier met boeren te doen hadden.


Er was zelfs een echte boerderij in werking en er werden angorakonijnen voor bontvoering gekweekt. Van de bebouwing van het enorme complex Fliegerhorst Deelen is relatief veel intact gebleven. Dit alles verleent het buurtschap een unieke structuur.

ONHEIL Deelen kent geen dorps- of buurtschapstructuur. Geen karakteristiek plein met nog een dorpspomp uit vervlogen dagen. Er functioneert ook geen dorpsraad, die bij onheil in het geweer kan komen. En onheil voelen de weinige inwoners van Deelen nu wel aankomen. Dezer dagen wordt er door gemeente en het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) geruststellend gepraat met bewoners. Er worden 200 asielzoekers gehuisvest in de gebouwen van een voormalige zorginstelling op de zogeheten Kop van Deelen, alsmede 400 arbeidsmigranten. Het inwonertal vertienvoudigt hiermee en dat vinden ze in Deelen wel een beetje veel. Maar ja, het COA moet de asielzoekers ergens kwijt.


Investeringsmaatschappij Rosewood Investments koopt en beheert voor beleggers overal in het land terreinen en gebouwen. Kernactiviteit zijn woonzorglocaties en dat wordt het in Deelen ook na verloop van tijd. Bij Rosewood hebben ze een goede neus voor aardige locaties, zo werd recent in Maastricht nog een groot kloostercomplex aangekocht.


De gemeente Ede vindt het ook prachtig. Omdat, zoals gezegd, de gemeente verantwoordelijkheid voelt voor mensen in nood om te helpen. Asielzoekers zijn welkom, arbeidsmigranten zijn noodzakelijk voor werkgevers in de regio. De Kop van Deelen is voor Ede min of meer een ver m'n bed show, daar gaan bewoners niet de straat op met spandoeken en ze willen al helemaal niet hun gelijk halen bij de Raad van State. Iedereen gelukkig, behalve het handjevol bewoners. Zo positioneert de gemeente zich in veel gevallen (zonnevelden, windturbines, huisvesting asielzoekers en arbeidsmigranten) tegenover de eigen inwoners, of omgekeerd uiteraard.


De bewoners vinden de ontwikkelingen ook heel bijzonder en zo zijn we terug bij het begin. Die asielzoekers en arbeidsmigranten komen er gewoon, die zien ze in Deelen ook wel aankomen. Maar de zorgen blijven. Niet omdat er wordt gedacht dat er een horde wilde niet te temmen specimen van de menselijke soort de Veluwe opstormt, maar omdat zoveel mensen bijeen, ver van huis, soms voor hun eigen verzetje zorgen, al of niet onder invloed van een sterk houdend watertje. Jaren geleden kon voormalig Renkums wijkagent Anne Hoogkamp nog een overvaller met succes klop geven bij zijn kersenkraam. Hij vraagt zich af hoe het straks verder gaat met z’n rijpe Betuwse kersen en de dagopbrengst. Het zijn geen slechte mensen die hier hun geluk komen zoeken, maar 600 tegelijk is wat veel van het goede. Dat weet een wijkagent als geen ander.


Zo wordt de buurtschap Deelen opgeschud. Inderdaad, heel bijzonder.


[Gerard van Wijk, politiek verslaggever Ede Stad.nl

Afbeelding