Pluimveehouder Nederwoud: ‘Wanneer is ruimen nog preventief?’

1 november 2022 om 07:43 Maatschappelijk

LUNTEREN Tienduizenden kippen in vijf verschillende stallen in buurtschap Nederwoud bij Lunteren zijn vorige week niet preventief geruimd, terwijl dat volgens de regels wel had gemoeten. ,,We zijn met z’n allen heel blij dat ze nog leven, nu is het hopen dat het niet alsnog fout gaat in de stal. De grote vraag die ons rest, is: wanneer is ruimen nog preventief, en wat is het nut?’’

De vier pluimveehouders (één van hen heeft twee locaties in het gebied) houden elkaar via een appgroep nauwgezet op de hoogte van de situatie in hun stallen; ze worden de komende twee weken ook elke dag gebeld door de Gezondheidsdienst. ,,We houden de situatie 24/7 in de gaten. Op dit moment zijn alle dieren nog gezond, dus we zijn heel blij dat er geen ruiming is geweest’’, zegt Arie van Heerikhuize, één van de pluimveehouders, met zijn bedrijf aan de Postweg. ,,Nu moeten we niet te vroeg juichen, want stel dat het alsnog bij één van ons fout gaat, dan is er een ander scenario. Maar voor dit moment sterkt dit onze gedachte dat het weinig zin had om gezonde dieren alsnog te doden.’’

ÉÉN KILOMETER De pluimveehouders hebben hun bedrijven allemaal binnen een cirkel van één kilometer rondom de stal aan de Nieuwenhuizerweg waar vrijdag 21 oktober - daags nadat daar de besmettelijk vogelgriep werd geconstateerd - zo’n 55.000 kippen werden geruimd. Zoals in ‘risicogebied’ Gelderse Vallei de afspraak is, betekent een uitbraak ook het preventief ruimen van alle kippen in een straal van één kilometer rondom deze locatie. ,,En als dat meteen zaterdag 22 of zondag 23 oktober was gebeurd, hadden we ons daar ook allemaal bij neergelegd’’, benadrukt Van Heerikhuize. ,,Want we snappen allemaal dat we voorzichtig moeten zijn.’’

TEKORT AAN GAS Maandagochtend werden de dieren in één stal in de nabijheid geruimd, maar bij de andere bedrijven gebeurde nog niets. Vanwege te weinig capaciteit én een tekort aan verdelgingsgas, kon de NVWA niet sneller ruimen, was toen de boodschap. ,,In de middag zijn we met elkaar contact gaan zoeken. Op dat moment, drie dagen na de besmetting, begon bij ons al de vraag op te komen of het nu nog wel zin zou hebben om de dieren te ruimen. Is het dan nog wel preventief?’’ De pluimveehouders zetten daar hun vraagtekens bij en dienden bij de NVWA een bezwaar in tegen het preventief ruimen, met als argument dat dat na meerdere dagen nog weinig zin zou hebben. Om het ruimen tegen te gaan, vroegen ze vervolgens ook een voorlopige voorziening aan bij de rechter.

UNIEKE SITUATIE De rechter oordeelde donderdagmiddag dat er nog wel geruimd zou mogen worden, maar dan wel vóór uiterlijk zaterdagavond vanwege de incubatietijd. Maar door een nieuwe uitbraak in het Noord-Brabantse Neerkant - waar op diezelfde dag prioriteit aan werd gegeven - werd besloten af te zien van ruimingen in Nederwoud. Het zou qua capaciteit niet meer lukken om deze bedrijven alsnog vóór de gestelde deadline te ruimen. Daarmee ontstond een situatie die zich nog niet eerder heeft voorgedaan, meldde landbouwminister Piet Adema vrijdagavond. Omdat er al veel tijd is verstreken sinds de besmetting aan de Nieuwenhuizerweg, is het risico volgens hem ,,waarschijnlijk beperkt.”

BESPAARD Voor de pluimveehouders voelt het nu als overwinning. ,,Er is ons nu heel veel leed bespaard gebleven. Maar het roept ook de vraag op hoe we hier in de toekomst mee om moeten gaan’’, stelt pluimveehouder Van Heerikhuize, die zelf 60.000 vleeskuikens heeft. ,,Er moeten duidelijke prioriteiten gesteld worden en dat gebeurde nu dus ook, maar de vraag is daarnaast hoeveel zin het nu eigenlijk heeft dat er überhaupt preventief geruimd wordt.’’ 

NVP: ‘Het wordt tijd dat we kijken naar een goed alternatief voor preventief ruimen’

De situatie die zich afgelopen week in Nederwoud voordeed, is vrij uniek te noemen, maar opent tegelijkertijd ook een discussie over alternatieven voor preventief ruimen. Dat stelt voorzitter Bart-Jan Oplaat van de Nederlandse Vakbond Pluimveehouders (NVP). ,,Eigenlijk is dat wat er nu in Nederwoud gebeurt, hét alternatief.’

Hij doelt dan op het beleid dat de kippen in de vijf stallen die eigenlijk geruimd hadden moeten worden, nu zeer nauwgezet in de gaten gehouden worden. ,,In principe is preventief ruimen zinvol, omdat het een verdere uitbraak kan voorkomen’’, zegt hij. ,,Elk bedrijf waar het virus zich manifesteert, is immers een risico. Maar als je in plaats van ruimen heel strak kunt monitoren, voorkom je het capaciteitsprobleem bij de NVWA én hoeven gezonde dieren niet gedood te worden.’’

Wat Oplaat betreft is dit het moment om dat alternatief een serieuze kans te geven. ,,Want de minister klaagt wel als er gezonde dieren gedood moeten worden, maar heeft vooralsnog geen oog voor dit alternatief, waarmee je dus juist dat kunt voorkomen.’’

Als het gaat om het besluit van de pluimveehouders om naar de rechter te stappen, toen ruiming op zich liet wachten, zegt Oplaat. ,,Dat besluit lag natuurlijk bij henzelf. In principe is het wel te begrijpen, want er is nu eenmaal een bepaalde incubatietijd. Hoe langer de periode na een besmetting, hoe kleiner de kans dat dieren in andere stallen ook ziek worden.’’

door Wouter van Dijk