Risicojongeren Ede baat bij aanpak Wijkgerichte Justitiële Jeugdzorg

21 januari 2009 om 00:00 Nieuws

Jongeren in de leeftijd van twaalf tot en met achttien jaar die een strafbaar feit plegen (diefstal, zeden, geweld, overval, bedreiging) blijken baat te hebben bij deze aanpak, een alternatief voor de jeugdgevangenis. Wanneer de rechter overtuigd is van de motivatie kan hij beslissen dat een jongen terecht komt bij WJJ. ,,Als een jongen een afspraak niet nakomt, kan hij een time-out krijgen om een paar dagen te ‘logeren’ bij jeugdzorg bij De Sprengen (jeugdgevangenis in Zutphen)’’, legt teamleider Joke Brookman uit. ,,Dat is onze stok achter de deur.’’

LUNTEREN - ,,Aanstormende ‘talenten’ die kleine delicten plegen en zorgelijk gedrag vertonen, moeten veel eerder in ons systeem terecht komen. Want we bereiken goede resultaten met risicovolle jongeren.’’ Dat zegt Vera Tinkelenberg, adviseur openbare orde en veiligheid bij de gemeente Ede. Ze is enthousiast over het werk van Wijkgerichte Justitiële Jeugdzorg (WJJ) dat vanaf 2004 in de gemeente Ede op poten is gezet.

door Freek Wolff

In totaal hebben 23 jongeren het WJJ-traject met succes afgerond. ,,Het aantal jongeren dat na WJJ terugvalt, ligt relatief laag, maar toch ligt het aantal dat in het WJJ komt lager dan gehoopt. We krijgen jongens die al zeer risicovol gedrag vertonen en meerdere strafbare feiten hebben gepleegd. Het zou wenselijk zijn om risicovolle jongeren met een enkel strafbaar feit intensief te begeleiden in het WJJ. Door een taakstraf te geven wordt meer aan symptoombestrijding gedaan. Er zit veel meer achter. Het WJJ gaat aan de slag met de kern van het probleem.’’

Tinkelenberg vindt dat de verbinding tussen straf en zorg nodig is en dat het kind in zijn eigen omgeving geholpen wordt. ,,Want ze zijn vaak zo geworden door de omgeving waarin ze opgroeien. Daarom willen we de ouders erbij betrekken.’’ Een coach van WJJ neemt het totaalplaatje onder de loep, met de aspecten school, werk, ouders, vrije tijd en vrienden/groepsdruk.

In Ede zijn drie coaches bij WJJ aan het werk. Ze hebben per persoon gemiddeld vijf jongens onder hun hoede. ,,We schrijven samen met de ouders en de jongere de afspraken op papier. Ja, ouders willen graag meewerken. Ze willen dat het goed gaat met hun kind. Dat ze naar school gaan en werk krijgen’’, zegt coach Rkia Ahrouch. ,,Soms leggen we regels op, ook al is dat wettelijk niet formeel geregeld’’, licht Brookman toe. De begeleiding is negen maanden tot een jaar, waarna soms een (vrijwillige) verlenging volgt.

,,We houden nauw contact met de school en letten sterk op spijbelgedrag. Sancties passen we toe op de dingen die een jongen leuk vindt. Bijvoorbeeld een week lang niet voetballen. Ouders hebben vaak moeite met opvoeden, het goed toepassen van straffen en belonen, consequent en direct te zijn. Ze lopen er al jaren tegenaan’’, aldus Ahrouch.

Ze geeft ook equip-trainingen aan jongeren, waarin ze leren over sociale vaardigheden, omgaan met agressie, morele keuzes maken en groepsdruk. Wanneer jongens die afronden, ontvangen ze een certificaat uit handen van de wethouder. Groepsdruk zou erg veel invloed hebben op jongens.

,,We proberen dat positief om te draaien, zodat ze zelfcorrigerend gedrag gaan vertonen. Dan moeten ze sterk in hun schoenen staan, weerbaar zijn en volharden.’’

Ahrouch vindt het eigenlijk schatten van jongens. ,,Ze hebben ook een goede kant, als je ze beter leert kennen’’. Brookman: ,,Het is heel dankbaar werk als je ziet dat ze van het verkeerde op het rechte pad komen. We werken heel erg vanuit een relatie en 24 uur voor ze klaar staan. Het kind krijgt het vertrouwen en dat is de sleutel.’’

Totaalpakket

De ‘harde kern’ van zo’n twintig raddraaiers die de wijk Veldhuizen A in 2008 onveilig maakt, komt niet meer bij de WJJ, want die zijn ,,te ver heen’’. Tinkelenberg: ,,Dat is een moeilijke groep. Daar is al gigantisch veel op los gelaten. Sommigen kregen al drie jaar gevangenisstraf. Je weet het gewoon niet meer. Die hebben eigenlijk één op één coaching nodig.’’

Uit de praktijk blijkt dat veel jongens na een paar jaar veel spijt hebben van hun gedrag. ,,Ze denken op de korte termijn en je krijgt ze moeilijk aan het verstand gepeuterd dat ze hun eigen glazen ingooien. Zo heb je voor het zoeken van werk nogal eens een bewijs van goed gedrag nodig en dat krijgen ze dan niet meer.’’

In het veiligheidshuis Veluwe-Vallei, dat dit jaar in Ede gerealiseerd wordt, komen de lijntjes van alle instanties samen. ,,Daar vindt casus-overleg plaats over risicovolle jongeren. Een totaalpakket. Wanneer dan een strafbaar feit gepleegd wordt, gaan alle toeters en bellen van de betrokken partners rinkelen en krijgt de rechter het advies te kiezen voor WJJ’’, aldus Tinkelenberg.