Waterlanders in Cinemec tijdens ingrijpende voorpremiere 'De Storm'

EDE - Vijftig tot zestig mailtjes ontving Cinemec. De Edese bioscoop had een oproep gedaan ervaringen met de watersnoodramp van 1953 op papier te zetten, en de schrijvers en schrijfsters uitgenodigd tijdens de voorpremière van 'De Storm', maandagavond. De verfilming van het scenario van Rik Launspach en Marjolein Beumer heeft honderd aangrijpende minuten opgeleverd, waarbij bij menig kijker waterlanders te ontdekken viel.

door Henny Jansen

'De Storm' gaat over Julia, prachtig vertolkt door Sylvia Hoeks, een 18-jarige Zeeuwse boerendochter, die zwanger raakt van haar vriendje Koos (Sanne den Hartogh), een vissersjongen. Koos schrikt zo van dit nieuws dat hij met de noorderzon vertrekt. Julia staat er helemaal alleen voor in een vijandig dorp: de zwangerschap en de bevalling worden eerst veroordeeld en later genegeerd door haar familie en dorpsgenoten.

In de nacht van 31 januari 1953 breken in Zeeland op meer dan honderd plaatsen tijdens een verschrikkelijke storm de dijken door. De boerderij waar Julia woont, wordt verzwolgen door een zondvloed. Ze wordt uit het water gered door de jonge luchtmachtsergeant Aldo (Barry Atsma), haar baby achterlatend. Ze is ontroostbaar, hult zich in stilzwijgen en weigert met haar redder te praten.

Voorzichtig probeert Aldo met de jonge vrouw contact te maken en besluit uiteindelijk om haar te helpen haar zoon te vinden. Het is het begin van een lange zoektocht die hen – tegen de evacuatiestroom in – terugbrengt naar een verdronken, surrealistisch landschap van dierlijke en menselijke overblijfselen. De kans dat hier een baby kan overleven, is microscopisch klein.

Scenarioschrijver Rick Launspach wilde het script aanvankelijk eigenlijk niet maken, liet hij voor de vertoning op vragen van directeur Gerben Kuipers weten. ,,Met het gezin zijn we drie jaar achtereen met kerst naar Zeeland gegaan. Het was zo indringend wat er allemaal op ons afkwam. Toch kwam het ervan. Waarom? Al die drama's, de pers. We waren overtuigd. Het verhaal moet verteld worden. We konden natuurlijk niet aller verhalen meenemen. De film is beknopter dan het boek."

Kuipers had de film al twee keer gezien: ,,Ongelooflijk wat je uit de verhalen terugziet."

Regisseur Ben Somboogaart, bekend van onder meer De Tweeling, Bride Flight en Het Zakmes, herinnert zich de watersnoodramp als jongetje van 5, 6. ,,Vooral die geëmotioneerde stem op de radio, vanuit een vliegtuig. De stem van die man sloeg over. Al dat water, het dode vee."

Het verhaal van Julia sprak Somboogaart aan. ,,Ja, letterlijk tegen de stroom in. Dat ze terug ging om haar baby te zoeken. Als kijker krijg je een idee hoe vreselijk het is geweest. De film is niet zonder slag of stoot tot stand gekomen. Het was vreselijk ingewikkeld, een gigantische onderneming, en kostbaar. Gelukkig hebben we nu, 56 jaar naar dato, de computertechnieken. 10 jaar geleden durfde ik dit nog niet aan. Ook op locatie, zoals Stavenisse, kregen we geen medewerking. En wat dacht je van de milieuvergunningen. We respecteren dat. Vooral over het geluid krijgen we herkenbare reacties van senioren die de ramp meemaakten, en de film gezien hebben. Ook over het feit dat niet alle slachtoffers solidair waren."

,,Gezien de omstandigheden, en de mogelijkheden, is de film zeer goed gemaakt", vindt bezoekster Tina Toren. In 1953 woonde de Bennekomse in Brouwershaven op het toenmalige eiland Schouwen-Duiveland. ,,Een gesloten gemeenschap, een eiland, en dus afhankelijk van een boot. De film heeft indruk op me gemaakt. Natuurlijk is het maar een verhaal. Ik vind de nabootsing erg goed. Vooral in het begin van de film. Dat geluid, en de kolkende zee. In werkelijkheid ging het nog harder. Ik herinner me de kou, en die intense duisternis. Dat is moeilijk in een film na te bootsen. De impact was destijds groot. De gemeenschap werd door de ramp uit elkaar gehaald. Dat zie je in sommige scènes goed terug. We voelden destijds aan dat het iets verschrikkelijks zou worden. Eb was geen eb. Alleen de rustige zee een dag later was in de film niet de werkelijkheid. Ook toen kolkte het nog. Maar samengevat, heel goed."

Na afloop van de film was er in Cinemec een hapje en een drankje voor de bezoekers, en signeerde Rick Launspach (foto 1) een snel slinkende voorraad boeken.

Foto: 2

Tina Toren (links) met enkele bezoekers die de ramp in 1953 van dichtbij hebben meegemaakt.