Christelijke meerderheid gemeenteraad in Ede is verleden tijd (update 2 video's)

EDE - De confessionele meerderheid, die de partijen CDA, ChristenUnie en de SGP in Ede jarenlang in de gemeenteraad hadden, is verleden tijd na de verkiezingen die woensdag plaatsvonden. Samen hebben deze christelijke fracties straks nog 19 zetels in de raad, terwijl de overige seculiere partijen vanaf nu vertegenwoordigd zijn met 20 zetels. Of dit straks ook zichtbaar wordt in een nieuw te vormen college van burgemeester en wethouders is de grote vraag.

door Freek Wolff

De feitelijke uitslag is als volgt, in volgorde van meeste stemmen en vergeleken met vier jaar geleden: CDA (7, was 8), SGP (6, was 6), VVD (6, was 5), ChristenUnie (6, was 6), PvdA (4, was 6), GemeenteBelangen (4, was 4), GroenLinks/PE (3, was 3), D66 (2, was 1), BurgerBelangen (1, had geen zetel). De hoeveelheid feitelijk getelde stemmen in Ede zijn: CDA met 8676, de SGP met 7400, de VVD met 7142, de CU met 6885, de PvdA met 5710, GemeenteBelangen met 5116, GroenLinks/PE met 3215, D66 met 3044 en BurgerBelangen met 1829 stemmen.

Eigen kracht

Bert Komdeur (fractievoorzitter CDA): ,,Het is teleurstellend dat we een zetel verloren, maar ik had er al een beetje rekening mee gehouden toen ik keek naar de polls van de afgelopen weken. Ja, ik denk zeker dat de landelijke gebeurtenissen in de politiek van de laatste weken effect hebben gehad op de lokale verkiezingen. Het wordt heel ingewikkeld wie samen het college gaan vormen.'' Komdeur is er geen voorstander van dat er een wethouder minder moet komen. ,,Dan heb je een gemakkelijke bezuiniging te pakken, maar Ede is een stad met grote projecten. We zitten qua norm met vijf wethouders absoluut niet te hoog.'' De lijsttrekker maakt zelf misschien kans wethouder te worden. ,,Ik ben multi inzetbaar, maar ruimtelijke ordening heeft mijn interesse.''

Nico van der Poel (lijsttrekker SGP): ,,We zijn blij, want eigenlijk is dit een zetel winst. Vorige keer maakten wij aanspraak op een restzetel vanwege de lijstverbinding met de CU. Nu deden we het op eigen kracht. Ik denk dat we een serieuze kans maken om een wethouder te leveren, want de kiezer heeft gesproken.'' Van der Poel vindt niet dat zijn partij intern 'een behoudende ruk naar rechts' heeft gemaakt, nadat een kandidaat als Van Roekel, met een wat meer liberale visie, verdween van een verkiesbare plek op de lijst. ,,De SGP is meer dan stabiel gebleven en dat moet gehonoreerd worden.'' De SGP schoof Breunis van de Weerd, nu provinciaal statenlid, reeds naar voren als kandidaat wethouder.

Jos van Heuveln (fractievoorzitter), consolideerde met 6 zetels voor de ChristenUnie. ,,Ja, daar zijn we blij mee. Vorige keer hadden we al een hele forse winst behaald. De belangrijkste verandering is dat er in Ede nu een confessionele minderheid is gekomen.'' Toch hoopt de lijsttrekker dat de verstevigde positie van de SGP misschien zal resulteren in 'meeregeren' op lokaal niveau.

Champagne

Evert van Milligen (VVD), nu wethouder, glundert en zag gebeuren waarop had voorzichtig had gehoopt: een zetel winst, van 5 naar 6. ,,We hebben een fles champagne losgetrokken. We hebben goed campagne gevoerd. Geweldig. Ik ga ervanuit dat ik weer wethouder kan worden en met welke andere partijen dat wordt, zou ik echt nog niet weten.''

Marije Eleveld (lijsttrekker PvdA): ,,Ja, wel teleurgesteld, al hadden we verlies ingecalculeerd. Vorige keer waren we immers van 4 naar 6 gestegen. Maar als je net op het randje een zetel verliest, is dat wel wat zuur.'' De politica vindt dat het geen recht doet aan de kiezers als er straks toch een college komt met drie confessionele partijen. ,,Ik zeg daarmee niet dat de PvdA automatisch in het college zal komen, al willen we wel graag weer die verantwoordelijkheid nemen.''

Koos van Boven (GemeenteBelangen): ,,Je ziet dat we een vaste basis hebben in de Edese samenleving, maar ik had graag een zeteltje gewonnen, omdat je dan iets sterker staat bij college-onderhandelingen. Dat is iets wat we ontzettend graag willen. We willen meebesturen.'' Van Boven denkt dat zijn partij misschien iets meer stemmen had behaald wanneer GB, net als BurgerBelangen, accent had gelegd op de Nederlandse identiteit. De Bennekommer wil ,,best een geheim verklappen'' wat betreft zijn visie op een nieuw college. De fractievoorzitter denkt dan aan een wethouder van het CDA, één van de VVD, één van de PvdA en een vrouwelijke wethouder van GemeenteBelangen, waarmee er dus bezuinigd wordt met één wethouder.

Effecten Pechtold en Wilders

Eric Leltz (GroenLinks/PE): ,,We zijn een beetje teleurgesteld, ik had op 4 zetels gerekend. Ik hoorde dat onze partij landelijk behoorlijk gescoord heeft. Als dat zo is, moeten we zien wat we hier deden. Maar ik heb het idee dat we in Ede toch behoorlijk zichtbaar zijn geweest.'' Leltz vindt dat je in een nieuw college terug moet zien dat sommige partijen zetels verloren.''

Marcel van Dalen (D66): ,,Ik ben zeer tevreden. Een fantastisch resultaat.'' De fractievoorzitter erkent dat hij lokaal geprofiteerd heeft van het prominente optreden van landelijk politicus Alexander Pechtold. Tegelijkertijd denkt Van Dalen dat ,,het eigen geluid'' in Ede ook zijn vruchten heeft afgeworpen. ,,Ik kan me voorstellen dat we, nu het CDA een zetel verloor, gaan praten over de dominante houding van deze partij tijdens de afgelopen jaren'', verklaart de democraat richting college-onderhandelingen.

Ruben van Druiten (BurgerBelangen): ,,Het is toch wel een grote verrassing dat we een zetel krijgen, al ging ik er stilletjes vanuit. We zijn echt superblij.'' Van Druiten gaat proberen zijn speerpunt 'veiligheid' concreet te maken en geeft toe dat zijn partij vermoedelijk voordeel heeft getrokken van de populariteit van de landelijke Partij voor de Vrijheid (PVV) van Geert Wilders. ,,Maar de VVD heeft hier ook garen bij gesponnen. Ja, we hebben wel raakvlakken met de PVV, maar zijn ook anders. Onze partij houdt geen kruistocht tegen de islam. Wel benadrukken we het behoud van de Nederlandse identiteit.''

College

Huidig wethouder Wilke Dekker (CDA). ,,Nee, ik had niet gerekend op een zetel verlies, maar dat we gelijk zouden blijven. Temeer omdat we vier jaar geleden bijna 9 zetels hadden.'' De ervaren politicus denkt dat de onderhandelingen ,,nog nooit zo lastig zullen worden'' als nu, mede met het oog op twee zetels verlies van de PvdA. ,,Voor Edese begrippen is er nogal wat gebeurd. De SGP is tweede partij geworden.''

De PvdA is nu gelijk gekomen qua aantal met Gemeentebelangen, beide op 4 zetels. Dekker vindt dat je toch eerst ,,eens moet kijken'' naar de huidige coalitie. ,,Want we hebben toch goed samengewerkt. Aan de andere kant heeft de kiezer wel gesproken en dat maakt het lastig.'' De huidige wethouder, die zelf nu raadslid zal worden, denkt verder dat de nieuwe zetel voor Burgerbelangen en het verlies van eigen partij te maken heeft ,,met een stukje ontevredenheid'' van de burger.

* Foto's: scenes tijdens de verkiezingsuitslagen in het raadhuis.

* Video 1: Reacties van de confessionele partijen Christen Unie, CDA en SGP.

* Video 2: Reacties van Groen Links/PE, Gemeente Belangen, PvdA, VVD. Burgerbelangen en D66.