Column Cees van der Knaap: Paasberg

Vorige week zondag werd in Ede de bevrijding op 27 januari 1945 van het grootste vernietigingskamp - Auschwitz - herdacht. De herdenking vond plaats bij het Jodenmonument, mooi gelegen aan de rand van de Paasberg. Op de zwarte liggende steen staan 50 namen. Namen van Joden welke vanuit hun woon- en/of verblijfplaats Ede zijn afgevoerd en nooit meer zijn teruggekomen.

De leeftijden staan achter de namen. Veel jonge mensen en kinderen. Ook de plaatsen waar ze zijn omgebracht staan er op. Auschwitz, maar meer nog Sobibór. Het is bekend dat deze lijst niet compleet is. Er zijn vanuit Ede meer Joden naar vernietigingskampen afgevoerd.

Het is een sobere bijeenkomst. Psalm 43 wordt voorgelezen en de ongeveer 100 aanwezigen luisteren naar een jeugdkoor. Tijdens dit gezang dwalen mijn gedachten af en denk ik aan mijn bezoek begin jaren tachtig aan concentratiekamp Sachsenhausen. Gelegen in de nabijheid van toen Oost-Berlijn.

Ook de geschiedenis van dit kamp is wrang en wreed. Zo'n 300.000 mensen hebben daar gevangen gezeten. Daarvan zijn er 50.000 mensen omgebracht. Niet alleen Joden, maar ook veel zigeuners, Jehovagetuigen, communisten en homoseksuelen zijn er gedood.

Naast de kreet boven de poort 'Arbeit macht frei' komt ook de herinnering terug aan een tentoongestelde schemerlamp, gemaakt van mensenhuid. In de huid is een registratienummer getatoeëerd.

Na een klein half uur is de herdenking afgelopen. Sommige aanwezigen leggen naar Joods gebruik steentjes op de gedenksteen. Met een groep genodigden gaan we terug naar het huis van één van de organisatoren. Ik drink er nog een kopje koffie en loop na enige tijd weer terug naar het monument.

Op de Paasberg is het inmiddels stil. De vogels laten zich weer horen. Een waterig zonnetje schijnt. Ik kijk nog eens naar de namen en de tekst die daaronder staat: 'Mogen hun zielen gebundeld worden in de bundel van het eeuwige leven'.

Twitter: @CvanderKnaap

Facebook: www.facebook.com/CvdKnaap