Wijkagent Ede: ‘Dírect nee zeggen tegen productie drugs’

EDE Jan Schipper is wijkagent in Ede. De wijk Rietkampen en de industrieterreinen in Ede vallen onder zijn hoede. Als geen ander weet hij wat zich afspeelt tussen de bedrijvigheid en dat is, helaas, niet allemaal zuivere koffie. ,,Drugscriminelen weten Edese bedrijfspanden te vinden. Daar bestaat geen twijfel over”, vertelt de politieman. ,,Ze zeggen dat misdaad niet loont, maar er worden miljarden mee verdiend.”

Suzan van Loenen/Bureau Spotlight

Het is een bewolkte donderdagmiddag als Jan Schipper tijd vrijmaakt voor een gesprek. Het onderwerp: drugscriminaliteit in ‘zijn’ wijk. Een gebied dat volgens de wijkagent de pech heeft dat het nogal geschikt is voor drugscriminelen. ,,Op industrieterreinen vind je ruimte voor productie en vervoerders van drugs. Het lijkt een eenvoudig doelwit.”

LAATSTE CENTEN Economische crises én de huidige coronacrisis maken het plaatje compleet. ,,Het zijn barre tijden en dan gaan mensen sneller in zee met criminelen. In goede tijden denken mensen langer na en vragen ze meer door”, legt Schipper uit. Hij begrijpt daarom wel hoe mensen in de criminaliteit verzeild raken. ,,Als jij je laatste centen in je bedrijf hebt gestopt en door een crisis loopt alles mis, dan klinkt je pand verhuren en snel geld verdienen aanlokkelijk. Ik keur het niet goed, maar snap dat wel.”

Maar het blijft een groot risico, benadrukt de wijkagent. ,,Je móet direct nee zeggen. Als je één keer ja zegt, hebben ze je in de tang.” Dat terwijl de gevolgen van drugsproductie niet te overzien zijn. ,,Het zijn nietsontziende criminelen. Het gaat ze simpelweg om geld en daarbij zijn ze niet bang wapens te trekken.” Daarvoor schakelen criminelen steeds vaker jonge jongens in. ,,Criminelen bieden ze een paar duizend euro voor een liquidatie. Je wordt tegenwoordig voor een paar duizend euro omgelegd. Dat zien we nu vooral in de Randstad, maar wacht maar totdat het ook hier gebeurt.”

ÉÉN OF TWEE WEKEN De verbazing van Jan Schipper over hoe gemakkelijk dat lijkt te gaan, is overduidelijk. Dat drugsproductie enorm vluchtig kan zijn, komt daar nog bij. ,,Soms zitten criminelen ergens maar één of twee weken”, vertelt de wijkagent. ,,Dan doen ze drie runs van drie dagen en zijn ze weer weg. Alle zooi laten ze achter.” Het is dan ook niet gek dat het voor de politie soms lijkt alsof ze achter de feiten aan loopt. ,,Onderzoek duurt snel vier weken of langer en dat zegt nog niet dat je ze kunt pakken.”

VERBAZEN Maar hoe herken je drugsproductie? Schipper: ,,Veel camera’s rond een bedrijfspand, nachtelijke activiteit of als in een gebouw ineens een ander bedrijf zit.” De 24-uurseconomie, waarin bedrijvigheid dag en nacht doorgaat, maakt het lastig dat te registreren. En dan wonen er ook nog eens mensen op industrieterreinen. ,,Ik ben er echt een groot tegenstander van, maar het zal je verbazen hoeveel mensen tegenwoordig op een bedrijventerrein wonen.” 

Wie denkt dat bewoners een extra paar ogen kunnen vormen, komt bedrogen uit. ,,We horen regelmatig van omwonenden: ‘We hadden wel wat gemerkt’, met daarna vaak een hoop excuses’’, is Schippers ervaring. ,,’We willen geen verrader zijn, de buurman heeft het al zo moeilijk’, zeggen ze dan.” Hij ziet ook wel dat sommige mensen echt naïef zijn en geen idee hebben. ,,Maar vaak weten omwonenden gewoon exact wat er plaatsvindt in de buurt.”

Daarom is volgens hem samenwerking zo belangrijk in de aanpak van drugscriminaliteit. ,,Met Omgevingsdienst De Vallei, de gemeente en de Belastingdienst bijvoorbeeld. Als wijkagent bel ik vaak ook even met Liander en/of Vitens om het energie- en waterverbruik bij een pand te checken.”

HAARVATEN Toch blijft de situatie gecompliceerd. ,,We hebben de drugscriminaliteit simpelweg niet onder controle”, bekent Schipper. Op de vraag of hij er vertrouwen in heeft dat deze criminaliteit ooit onder controle komt, antwoordt hij dan ook weifelend. ,,Misschien ben ik dan te pessimistisch, maar ik denk dat criminelen altijd mazen in de wet vinden. We moeten zelf ook niet naïef zijn en denken: in 2025 is er geen drugsproductie meer. Dat is niet realistisch.” 

Ondanks die conclusie is er wel een lichtpuntje. Schipper: ,,Vroeger waren we tevreden als we iemand oppakten of een productielocatie ontdekten.” Tegenwoordig gaat de opsporing een stap verder. ,,We buigen ons nu in die situaties over de vraag: waarom kiest een crimineel specifiek dit pand in Ede? Met de antwoorden op dat soort vragen ontrafelen we de haarvaten van het criminele netwerk.”

Suzan van Loenen werkt voor Bureau Spotlight aan het dossier ‘Drugs in de regio Ede’. Reageren? Mail naar bureau@bureauspotlight.nl.

Lees ook het interview met burgemeester Verhulst: ‘Drugscrimineel krijgt lullig strafje’

Bureau Spotlight, lokale onderzoeksjournalistiek in de Foodvalley, is een samenwerking van BDUmedia, Omroep Ede en de School voor Journalistiek in Ede. Mede mogelijk gemaakt door subsidie van het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek.