'Ondanks bomenkap geen enkele zorg over bosbeheer'

BENNEKOM/EDE  Ik wil graag reageren op de natuurcolumn van Michael de Vries in de Ede Stad van 12 februari. Ik lees het vaker, mensen die zich zorgen maken over het bosbeheer. De natuur wordt overal bedreigd en zelfs bos wordt gebruikt. Wij willen dat de natuur met rust wordt gelaten.

Het beschermen van de natuur was de motivatie voor mij om de studie Bos- en Natuurbeheer te gaan doen. Afkomstig uit Delft, zonder groene roots, ben ik zeer gemotiveerd aan de studie in Velp begonnen. Nu, inmiddels dertig jaar verder, heeft deze studie mij veel gebracht. Nog steeds ben ik gepassioneerd bosbeheerder en rentmeester.

LANGE ADEM Beheer van bos vraagt een lange adem en de ingrepen die worden uitgevoerd dienen een doel dat vaak pas later duidelijk zichtbaar wordt. Een bosbeheerder zoekt naar manieren om een beter bos te realiseren. In deze tijd gaat het dan om grotere variatie in boomsoorten, in bosstructuur (oude en jonge bomen) en een betere robuustheid.

Waar vroeger vooral houtakkers opvielen (gelijkvormige bossen van grove den), is het bos tegenwoordig veel meer gevarieerd. Naald- en loofbomen wisselen elkaar af en de structuur is ook veel gevarieerder dan vroeger. Langzaam (!) maar zeker ontwikkelt het bos zich van een saaie houtakker tot een enorm gevarieerd bos, met liefst een behoorlijk aandeel oude bomen.

Om dit te bereiken, worden bomen gekapt of worden kleinere vlakten geveld. Bij het dunnen van bos krijgen de betere bomen meer groeiruimte; bij het vellen ontstaat groeiruimte voor nieuwe, jonge bomen en doet de natuur vaak zelf aan verjonging. Het is ook een gelegenheid om een nieuwe boomsoort aan te planten als dit wenselijk is. Als bosbeheerder denk je in processen om dat mooie bosbeeld te kunnen bereiken. Een doorsnee wandelaar ziet dat niet en voelt zich geconfronteerd met een ingreep. En bosbeheerder denkt in ‘straks’, een wandelaar denkt in ‘nu’. 

BOSARM Het Nederlandse bos is niet oud. Net iets meer dan honderd jaar geleden werden op de zandgronden in Nederland bossen aangeplant als antwoord op de zandverstuivingen en als poging om deze onrendabele gronden iets rendabeler te krijgen. Nederland is (op IJsland na) het meest bosarme land van Europa. Voor het eerst sinds jaren wordt er vanwege de klimaatcrisis gesproken over een substantiële uitbreiding van ons bosareaal. En let op: bouwen met hout levert een belangrijke bijdrage aan het klimaatprobleem. Minder beton of baksteen, meer met hout.

Dat bos ook hout levert, wordt vaak uit het oog verloren. Hout is een prachtig product, volkomen recyclebaar en ‘binnen handbereik’. Het is lastig dat wij negentig procent van het hout dat wij in Nederland gebruiken moeten importeren. Wij hebben het simpelweg niet; er is te weinig bos. En toch wordt ons bos in Nederland zorgvuldig beheerd. Ongeveer zestig procent van ons bos heeft een multifunctionele doelstelling, waarin ook hout verantwoord wordt geoogst.

OOGST Van de hoeveelheid hout die er per jaar in bos bijgroeit, wordt ongeveer de helft geoogst. De andere helft dus niet en de hoeveelheid hout (en dus CO2-opslag) die in het bos staat, wordt jaarlijks groter. Ook al lijkt het soms op het tegendeel, omdat bomen worden gekapt.

De natuurkwaliteit van bos is bovendien ook behoorlijk stabiel en is voor bosvogels zelfs verbeterd, want het bos wordt ouder en meer gevarieerd. Er is meer dood hout in het bos en dat is weer belangrijk voor insecten en schimmels. Het ecosysteem ontwikkelt zich zogezegd door. 

GEEN ZORG Een bosbeheerder ziet en herkent deze processen. Al met al maak ik mij geen enkele zorg over het bosbeheer in Nederland. Want één ding heb ik gedurende de jaren geleerd: een bos kun je alleen beheren als je je kunt verplaatsen in het ecosysteem en denkt in termen van tientallen jaren. Een bosbeheerder moet dus vele jaren vooruit denken. Want bos heeft de tijd; de mens helaas vaak niet.

John Smits, Bennekom