Plan voor energiecluster in Ede: Doorbraak op weg naar duurzaamheid

EDE Je kunt de aankondiging dat de gemeente Ede tien locaties heeft aangewezen voor het plaatsen van windmolens gerust een doorbraak noemen op de weg naar een gewenst duurzaam Ede. Tot nu toe was de weg naar duurzaamheid geplaveid met goede bedoelingen, maar de praktijk bleek weerbarstig. Met name de plannen voor zonnevelden ontmoetten veel weerstand. Maar met de tien locaties voor grotere windmolens in een energiecluster langs de snelwegen A12 en A30 wordt in één klap vrijwel voldaan aan de opdracht die Ede zichzelf heeft gesteld binnen de regio FoodValley. Zelfs als er in de verdere voorbereiding een windmolen af zou vallen.

Een doorbraak vindt wethouder Geert Ritsema (coördinerend wethouder klimaat, waaronder energietransitie, GroenLinks) aardig getypeerd, maar hij wil het voorlopig houden op ‘een opgave’. ,,Het moet nog gebeuren. Wij hebben een opgave als het gaat om duurzame energie. Het ging niet vanzelf in de markt, bedrijven en energiecorporaties vonden het kennelijk te riskant om erin te stappen. Er was in de achterliggende drie jaren welgeteld een plan voor één windmolen en dat is ook nog gesneuveld. Daar redden we het dus niet mee om de gestelde doelen te bereiken. We hopen door als gemeente nu zelf de voorbereidende stappen te nemen, de animo aan te zwengelen. Met andere woorden, het instaprisico voor marktpartijen kleiner te maken. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om milieustudies en het vergunningentraject. Bijkomend voordeel is dat we als gemeente makkelijker kunnen sturen op bepaalde voorkeuren voor lokale partijen. We vinden het belangrijk dat de omgeving van de windmolens financieel meeprofiteert. Het eigenaarschap van deze molens is lokaal, bedrijven en bewoners hebben dan niet alleen de (veronderstelde) lasten, maar ook de lusten.”

VERSNELLING Ede gaat, met andere woorden, in de versnelling als het gaat om duurzame energie en het hoopt met de plaatsing van grotere windmolens een forse stap te zetten. De wethouder bestrijdt overigens het beeld dat mogelijk in Ede ontstaat dat de route naar een situatie dat er lokaal net zo veel duurzame energie wordt opgewekt als er gebruikt wordt, een moeizame is. ,,Er gaat veel goed in Ede, laten we dat niet vergeten. Er is veel interesse voor het plaatsen van zonnepanelen op daken en zowel inwoners als bedrijven. De aandacht is vaak gericht op geplande zonnevelden op landbouwgrond. Van landbouwgrond moet je afblijven, is het oordeel van sommigen. Maar 50 hectare op de in totaal 9.000 hectare landbouwgrond is toch niet zo veel?”

ZONNEVELDEN Het klopt dat de meeste aandacht, als het om duurzame energie gaat, tot nu toe uit ging naar zonnevelden op landbouwgrond. Een gepland zonneveld op het landgoed Nergena bij Bennekom ging na een intensieve voorbereiding en inspraakprocedure op het laatste moment niet door omdat de stemmen staakten in de gemeenteraad. Juristen kwamen er aan te pas om te beoordelen of een raadslid, die bij de beoogde ontwikkelaar van het zonneveld werkt, mee mocht stemmen. Die ontwikkelaar heeft overigens nog een juridische procedure aanhangig gemaakt. 

Aan de Blaakweg in de Harskamp hebben omwonenden grote bezwaren tegen de inrichting van een zonneveld. In de raad is er al verschillende malen over gedebatteerd. Omwonenden en enkele raadsleden vinden dat eerst moet worden gekeken naar alternatieven, zoals zonnepanelen op daken, alvorens landbouwgrond op te offeren. Anderen zeggen dat de weg naar een duurzaam Ede niet kan worden verwezenlijkt met alleen zonnepanelen op daken en restgronden. Het is, zeggen zij, zowel het één als het ander.

De tien locaties genummerd. Bekijk onderaan dit artikel de tien locaties op foto. - Foto Gemeente Ede

Het is niet duidelijk waar ze exact komen te staan en dat is toch wel relevant

ADEM HALEN Het is dan ook niet zo vreemd dat na een onderzoek en het daaruit voortvloeiende resultaat van een energiecluster langs twee snelwegen, enigszins adem wordt gehaald. Eindelijk is er nu een plan waarmee een versnelling in gang wordt gezet en waarvan wordt verondersteld, of in ieder geval gehoopt, dat het niet (te veel) protesten oproept.

Immers, bij de beoogde locaties in het westelijk deel van Ede, bevinden zich geen woningen. In een straal van één kilometer rond de windmolens zijn tussen de zes- en zevenduizend woningen en bedrijven uitgenodigd voor de op dinsdag 22 juni te houden informatieavond.

ONDUIDELIJK Het nieuws over de tien windmolens is nog vers, veel omwonenden, de meesten op enige afstand, hebben er of nog niet van gehoord of bewaren hun mening tot ze de informatiebijeenkomst hebben bijgewoond. Wel leven er vragen bij bewoners die wonen aan de meest oostelijke kant van de woonwijken in Ede-West. Zij vinden de bij de presentatie bijgeleverde kaartjes die moeten aangeven waar de locaties zijn waar de windmolens worden gedacht, onvoldoende. ,,Het is niet duidelijk waar ze exact komen te staan en dat is toch wel relevant als je er op uit gaat kijken.”

VEENENDAAL Eén van de geplande grote windmolens zou aan de A12 bij de afrit naar Veenendaal komen. ,,Daarom zijn ook alle bedrijven en woningen in een straal van één kilometer rond die locatie aangeschreven. Dit betreft ook adressen in Veenendaal.” Het gemeentebestuur van Veenendaal heeft recent een brief aan het college in Ede geschreven waarin het vraagt bij besluiten die kunnen leiden tot windmolens bij de A12 het belang van de inwoners van Veenendaal erbij te betrekken.

Ritsema heeft daarop zijn Veenendaalse collega Marco Verloop geïnformeerd. ,,Heel Nederland, en daarmee ook de FoodValley regio, staat voor de opgave om energieneutraal te worden. Dat geldt voor alle gemeenten. Wij verwachten daarom dat ook de gemeente Veenendaal zijn best zal doen om hier aan bij te dragen. Vanzelfsprekend moet overlast voor huidige inwoners in ogenschouw genomen worden. Anderzijds is het ook belangrijk om de energievoorziening voor toekomstige generaties veilig te stellen.”

Windmolens moeten er komen, zonnevelden ook, maar niet bij mij in de omgeving

DUURZAME TOEKOMST Het raadslid Stephan Neijenhuis (D66) heeft er al eens op gewezen: vrijwel iedereen vindt dat we op enige termijn energieneutraal moeten worden en naar een duurzame toekomst moeten streven. Maar als het op daden aan komt worden er vaak praktische problemen aangevoerd. Ofwel: windmolens moeten er komen, zonnevelden ook, maar niet bij mij in de omgeving.

De zogeheten quick scan is uitgevoerd door een extern bureau. Het onderzoek is begeleid door Edese ambtenaren van ruimtelijke ordening, grondzaken en communicatie. ,,Er is onderzocht op welke locaties windmolens kunnen komen. Onderdeel van het nadere onderzoek is het rekenen aan de businesscase. De molen moet financieel uit kunnen. Hierbij geldt: hoe hoger of groter de molen, hoe meer energie deze oplevert. Hoe dat precies gaat uitpakken kunnen we dus nog niet zeggen.”

FACTOREN Factoren die bij windmolens een rol spelen zijn, behalve de opbrengst, geluidsoverlast, slagschaduw en horizonvervuiling. In hoeverre Edenaren in dit geval daar problemen mee hebben moet nog blijken. De vraag naar elektriciteit stijgt in ieder geval de komende jaren. Door meer nieuwe bedrijven, uitbreiding van bestaande bedrijven, toename van het aantal elektrische auto’s en een behoorlijke groei van het aantal datacenters. Schattingen van het Planbureau voor de Leefomgeving laten zien dat in 2050 het aantal windmolens op zee tussen de 3750 en 9500 zal zijn en op land tussen de 2000 en 4250.

Als het loopt zoals gepland kan eind dit jaar de gemeenteraad een besluit nemen over het ontwerp-bestemmingsplan voor de windenergiecluster langs de A12 en A30.

door Gerard van Wijk